CEMİYETLER
YARARLI CEMİYETLER | ZARARLI CEMİYETLER | ||
Türkler Tarafından Kurulan | Azınlıklar Tarafından Kurulan | ||
Rumlar | |||
|
|
| |
Ermeniler | |||
| |||
! Bütün milli cemiyetler, Sivas Kongresinde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla birleştirilmiştir. | |||
Yahudiler | |||
| |||
|
Yararlı (Milli) Cemiyetler
a-Trakya Paşaeli Cemiyeti:Mavri Mira’ya karşı kurulmuştur.Trakya’nın Yunanistan’a verilmesini önlemek amacındadır.
b-İzmir Müdafa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti :
İzmir’in işgalini önlemek için kurulmuştur.
c-Redd-i İlhak Cemiyeti: İzmir’in işgalini önlemek için kurulmuştur.
d-Kilikyalılar Cemiyeti:Adana ve çevresinin işgalini önlemek için kurulmuştur.
e-Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini önlemek için kurulmuştur.
f-Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti: Karadeniz’de Rum –Pontus Devleti’nin kurulmasını engellemek için kurulmuştur.
g-Milli Kongre Cemiyeti: Türk halkına yapılan haksızlıkları basın,yayın yoluyla dünyada duyurmak amacıyla kurulmuştur.Silahlı mücadele yoktur.
Genel Özellikleri
- Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra İstanbul Hükümetinin görevini yerine getirmemesi üzerine kuruldular.
- Milli bilincin uyanmasında etkili olmuşlardır.
- Bölgesel amaçlı olarak faaliyet yürütmüşlerdir.
- Kuvayı Milliyeyi örgütleyip, düşman ilerleyişini yavaşlatmışlardır.
- Kuruluşlarında “Türkçülük” düşüncesi etkili olmuştur.
- İşgallerin haksızlığını dünyaya duyurmak ve kamuoyu oluşturmak için çalışmışlardır.
Türklerin Kurduğu Zararlı Cemiyetler
a-Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti:Ülkenin kurtuluşunun padişah ve halifeye bağlılıkta olduğuna inanan cemiyet.
b-Teali İslam Cemiyeti: Kurtuluşu padişah ve halifeye bağlı gören cemiyet.
c-Kürt Teali Cemiyeti :Bir Kürt devleti kurmayı amaçlamıştır.
d-İngiliz Muhipleri Cemiyeti: İngiliz Mandasını isteyen cemiyet.
e-Wilson Prensipleri Cemiyetleri:ABD Mandasını isteyen cemiyet.
NOT: Bu cemiyetler itilaf devletleri tarafından desteklenmişler ve Kurtuluş Savaşı’na karşı çıkmışlardır.
Genel Özellikleri
- Milli Mücadeleye karşı olmuşlardır.
- Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine karşı çalışmışlardır.
- Dış devletler tarafından desteklenmişlerdir.
- Kurtuluşun Osmanlı padişahına ve halifeye bağlı olduğuna inanmışlardır.
- Bazıları ümmetçi bir tavır sergilemiştir.
- Milli birliği bozmak istemişlerdir.
Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler
a-Mavri Mira:Bizans’ı yeniden canlandırmak için İstanbul’da Rumlar tarafından kurulmuştur.
b-Pontus-Rum Cemiyeti:İnebolu’dan Batum’a kadar tüm Karadeniz sahilinde Pontus-Rum devleti kurmayı amaçlamıştır.
c- Etnik-i Eterya: Mavri Mira ve Rum Pontus cemiyeti ile ortak çalışmıştır.
d-Hınçak ve Taşnak:Doğu Anadolu’da Ermeni devleti kurmaya çalışmışlardır.
Genel Özellikleri
- İtilaf Devletlerinin desteğini alarak kurulmuşlardır.
- Osmanlı Devletinden toprak alarak bağımsız olmak için çalışmışlardır.
- Türkleri katlederek veya Türklerin, kendilerinin de yaşadığı yerlerden göç ettirip burada çoğunluğu sağlamak ve Wilson İlkelerinden yararlanarak devlet kurmak istemişlerdir.
- Bulundukları bölgede karışıklık çıkararak işgalleri kolaylaştırmışlardır.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.