XVIII. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti’nin Genel Durumu

Avrupalı Devletlerin Genel Durumu

XVIII. yüzyılda Avrupa’da mutlakiyet yönetimine dayalı merkezî krallıklar ve prenslikler bulunmaktaydı. XVIII. yüzyıl, Avrupa tarihi devletlerarası politika ve çıkar çatışmalarında diplomasi ve ittifakların ön plana çıktığı bir dönemdir. Bu ittifakların oluşumunda dinî birliktelikler ve devletlerin millî çıkarları belirleyici olmuştur.

Avrupa devletleri Makyavelizm olarak bilinen ‘amaca ulaşmak için her türlü araca başvurmanın uygun olduğu’ anlayışıyla hareket etmişlerdir. Zenginlik kaynaklarını ele geçirerek birbirleri üzerinde hâkimiyet kurmaya çalışmışlardır. Bu nedenle XVIII. yüzyıl boyunca birbirleriyle savaşmışlardır. Bu yüzyılda Avrupa’daki krallıklar arasındaki akrabalık bağlarından dolayı veraset savaşları yaşanmıştır. Uzun süren savaşlar, devletlerin ekonomilerini bozmuş, devletleri çıkarları doğrultusunda ittifak kurmaya yöneltmiştir.

18. Yüzyılda Devletlerin Durumu ve Politikaları:

Osmanlı: Bu dönemde devletimiz, Avrupa’ya karşı kendini üstün görme politikasından vazgeçmiştir. Avrupa’ya karşı barış politikası izlenmeye başlanmıştır.

Dış politikamız: XVII. Yüzyılda Karlofça ve İstanbul Antlaşması ile “kaybettiğimiz toprakları geri almak.” 1718 Pasarofça Antlaşmasından sonra ise eldeki toprakları korumaya çalıştık. Bunu sağlamak içinde Avrupalı Devletlerin rekabetlerinden faydalanarak “denge siyaseti” izledik. Yine bu dönemde Avrupa’yı örnek alarak ıslahat çalışmalarına hız verdik.

İngiltere: Güçlü donanması ve diplomatları sayesinde büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. Dünyanın birçok yerinde sömürgesi olduğundan üzerinde güneş batmayan imparatorluk olduğu söylenmiştir.

İngiltere Rusların sıcak denizlere inmesini ve Fransızların Akdeniz ve Mısır’a hâkim olmasını istemiyordu. Çünkü Osmanlı Devleti stratejik konumu, yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından önemli bir bölgede bulunuyordu. Bu yüzden İngiltere 1791 yılından itibaren Osmanlı toprak bütünlüğünü savunmuştur.

Fransa: 18. Yüzyılda Avrupa’nın güçlü devletlerinden birisidir. Rakip olarak gördüğü İngiltere ile yaptığı “Yedi Yıl Savaşları’nı” kaybetti ve sömürgelerinin çoğunu İngiltere’ye kaptırdı.

Fransa’nın Osmanlı Politikası: 1740 yılında kapitülasyonları sürekli hale getirdi.  Osmanlı Devleti aleyhine Rusya ile Tilsit Antlaşmasını imzaladı. Dönemin sonlarında Mısır’ı işgal etti.

Rusya: Çar I. Petro yaptığı reformlarla ülkesini kalkındırdı. Ruslar Kırım’ı alarak Karadeniz’e inmeyi ve sonrada Boğazları ele geçirerek sıcak denizlere inmeyi, Slavları birleştirmeyi ve Ortodoksları himaye altına almayı istemekteydi. Aynı zamanda Orta Asya’ya doğru genişleme siyaseti de izlemekteydiler. Bu yüzyılda Osmanlı, İsveç ve Lehistan aleyhinde büyümüştür.

Avusturya: 16. Yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti ile Orta Avrupa ve Balkanlara hâkim olmak yarışı içerisine girdi. Balkanlar’da yayılma siyaseti izledi. Belgrat ve Bosna’yı almaya çalıştı. Osmanlı’ya karşı Rusya ile işbirliği yaptı. Alman birliğini sağlamaya çalışan Prusya ile mücadele etti. Fransız İhtilali’nden sonra, iç sorunlarına ağırlık vererek Osmanlı ile savaşlarına son verdi.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.