Uygur Devleti (744-840)

• Bamil ve Karluklarla birlikte Kutluk Devletine son vererek kurulmuşlardır.
• Başkenti Ötüken’den Karabalgasun’a (Ordubalık) taşıdılar.
• Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından kuruldular.
• Böğü Kağan döneminde devletin resmi dini “Maniheizm” olmuştur. Bu din Uygurların yaşam biçimleri ve kültürleri üzerinde değişikliklere neden olmuştur.
• Manihaizm Dini et yemeyi yasakladığından Uygurlar savaşçı özelliklerini kaybettiler.
• Daha çok mimari ve kültürel alanda gelişme gösterdiler.
• Yerleşik hayata geçen ilk Türk Devletidir.
• Tarımsal faaliyetlerle uğraşmışlar, sulama kanalları yapmışlardır.
• Orta Asya Türk devletleri içinde Gök Tanrı dışındaki bir dine inanan ilk Türk devletidir.
• Kâğıt ve Matbaayı kullandılar.
• Kütüphane kuran ilk Türk topluluğudur.
• Kendilerine özgü bir alfabe oluşturmuşlardır.
• Uygurlar yazısız hukuk kuralları olan Töreleri yazılı hale getirmişlerdir.
• Duvar Resmi (Fresk-Fresko) ve Minyatür ilk defa Uygurlarla beraber gelişme göstermiştir.

Uyarı: Duvar Resmi, İslamiyet’te yasak olduğu için, Müslüman Türk devletlerince kullanılmamıştır. Fakat Minyatür, İslamiyet’ten sonrada varlığını devam ettirmiştir.

• Maniheizm dışında Budizm ve Hristiyanlık dinlerini de benimsemişlerdir.
• Uygurlar kabul ettikleri dinlere ait terimleri Türkçeleştirmişlerdir.

Yorum: Bu durum Uygurların ulusal benliklerini korumaya çalıştıklarını gösterir.

• Kırgızlar tarafından yıkılan Uygurların bir kısmı Çin’in Kansu (Sarı Uygurlar) bölgesine bir kısmı Doğu Türkistan’da Turfan (Turfan/İdukut Uygurları) bölgesine gitmişlerdir.

Not: XII. Yüzyılda Moğol hakimiyetine giren Turfan Uygurları, Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuşlardır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.