Türk İslam Devletlerinde Ordu

Türkler İslâmiyete girdikten sonra da eskiden olduğu gibi orduya büyük önem vermişlerdir. Orduda, Abbasi ve Samanoğulları’nı örnek almışlardır. Karahanlı ve Selçuklularda, onlu sistem uygulanmaya devam etmiştir.

 Gulam Sistemi

Bu sisteme göre çoğu Türklerden olmak üzere satın alınan veya savaşlarda esir alınan çocuklar gulamhane adı verilen yere gönderilirdi. Bu çocuklar burada askeri, yönetim ve protokol kuralları bakımından yetiştirilirdi. Askeri eğitim alan çocuklar hükümdarın özel ordusu olan (Gulemanısaray) ve ordunun asıl önemli kısmı olan Hassa Ordusu’nu oluşturuyorlardı.

İkta Sistemi

Askeri ikta sisteminin temelleri Hz. Ömer döneminde atılmıştır. Büyük Selçuklu Devleti bu uygulamayı geliştirmiştir. Bu sistemde ülke toprakları gelirlerine göre ayrılarak, askeri ve sivil devlet görevlilerine, yaptıkları hizmet karşılığı maaş olarak verilmiştir. İkta sahipleri maaşlarından fazla olan gelirlerle ise atlı asker yetiştirmişlerdir. Bu askerlere sipahiyan adı verilmiştir. İkta askerleri Büyük Selçuklu ordusunun en kalabalık sınıfını oluşturmuşlardır.

Türk-İslam Ordusunun genel özelikleri
a.İlk Türk devletlerinde onlu askeri sistem uygulanmamıştır. (Karahanlı ve Selçuklu Hariç)

b.Ordunun aslı yine Türklerden oluşmasına rağmen Türk İslam devletlerinde başka unsurlarda orduya alınmaya başlamıştır. (Örneğin Gazneliler Afgan, Arap  ve Hint unsurları orduya almıştır.)

c.Atlı birliklerin yanı sıra yayalarda kullanılmaya başlanmıştır.

d.Ok, yay, kılıç önemli silahlardır.

e.Hükümdarlar ordu komutanıdır.

f.Turan taktiği uygulanmaya devam etmiştir.

Karahanlılarda Ordu;

a.Saray Muhafızları: Hükümdarı koruyan maaşlı askerlerdir.

b.Hassa ordusu: Hükümdara bağlı maaşlı askerlerdir. Ordunun asıl kısmını oluştururlar.

c.Eyalet ordusu: Şehzade ve valilerin ordularıdır.

d.Gönüllü Türkmenler
Gaznelilerde ordu;

a.Gulaman-ı saray:  Sarayı ve sultanı koruyan maaşlı askerlerdir.

b.Hassa ordusu : Türklerden oluşan asıl savaşan ordu olup maaşlıdır.

c.Eyalet Ordusu : Şehzade ve valilerin ordularıdır.

d.Ücretli askerler : Gönüllülerden oluşurdu.

Selçuklularda Ordu ;

a.Gulaman-ı Saray: Sarayı ve sultanı koruyan maaşlı askerlerdir. Yılda dört kez maaş alırlar.

b.Hassa ordusu:Süvari olup asıl savaşan ordudur. Türklerden seçilir. Başka işlerle uğraşmazlar, maaş yerine ikta gelirleri alırlar.

c. İkta askerleri: İkta sistemiyle yetiştirilen askerlerdir.

d.Türkmenler : Akıncı birlikleridir.

e.Bağlı devletlerin askerleri

f.Yardımcı Hizmet sınıfı :

Mancınıkçı: Mancınık denen bir silahla taş fırlatarak kale surlarına zarar veren sınıftır.

Neftçi: Kale savunmalarında surlara çıkmaya çalışan düşman askerlerine kızgın yağ döken sınıftır.

Lağımcı: Kale kuşatmalarında tünel kazmakla görevli sınıftır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.