Tarihin Yöntemi
Bir sonuca ulaşmak amacıyla izlenen yola yöntem denir. Her bilimin kendine özgü bir yöntemi vardır. Tarih biliminde fen bilimlerinde olan deney ve gözlem yoktur. Çünkü tarihi olaylar bir kere gerçekleşir ve tekrarlanmaz. Tarih biliminde kaynaklara başvurularak değerlendirme yapılır. Tarihin yöntemi beş aşamadan oluşur.
- Tarama ( Kaynak Bulma)
Tarih hakkında bize bilgi veren, tarihi anlamamıza yardımcı olan her türlü malzemeye kaynak denir. Kaynaklar genel olarak ikiye ayrılır:
Birinci elden kaynaklar (Ana kaynak): Olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır.
İkinci elden kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak oluşturulan eserlerdir. Örneğin ders kitabımız ikinci elden kaynaktır.
Tarihi kaynaklar, bilgi veren kaynağın ve malzemenin cinsine göre de sınıflandırılır.
Sözlü kaynaklar: Halk arasında ağızdan ağza söylenen bilgilerdir. Hikayeler, destanlar vb.
Yazılı kaynaklar: En güvenilir kaynaklardır. Kitabeler, yıllıklar, takvimler, hatıralar vb.
Kalıntılar: Arkeolojik kazılarda elde edilen eserlerdir. Kemik, mezarlar, madenden yapılmış eşyalar vb.
Çizili, sesli ve görüntülü kaynaklar: Harita, kasetler, cdler vb.
2.Tasnif (Sınıflandırma):
Tarihsel verilerin zamana, yere ve konuya göre bölümlere ayrılarak düzenlenmesine tasnif denir. Sınıflama ile tarih araştırmalarının kolaylaştırılması hedeflenmiştir. Sınıflandırma türlerine örnek verelim.
Zamana Göre: 19. yüzyıl tarihi, Yakın Çağ Tarihi, Osmanlı Devletinde Yükselme Devri vb.
Mekana Göre: Anadolu Tarihi, Erzurum Tarihi, Avrupa Tarihi vb.
Konuya Göre: Tıp Tarihi, Felsefe Tarihi, Hukuk Tarihi vb.
- Tahlil ( Çözümleme )
Kaynaklardaki bütün bilgilerin kullanılabilir hale getirilmesidir. Bilgilerin nesnelliği, güvenirliği ve kanıtlanabilirliği kontrol edilir. Sonuçta malzemeler ve bilgiler kullanılabilir hale getirilir. Örneğin, tarih araştırmasında bulunan belgelerden birinin yabancı dilde olması ve bunun tercüme edilmesidir.
4.Tenkit ( Eleştiri )
Bilgilerin eleştirilerek doğru veya yanlış olduğunun ayırt edilmesidir. İkiye ayrılır:
İç Tenkit: Yazarın fikir ve görüşlerini incelemektir. Diğer bulunan belgeler ile karşılaştırma yapılarak eserin güvenirliğinin araştırılma sürecidir.
Dış Tenkit: Eserin adı, yazarı, basım evi, yılı, nerede basıldığı gibi kapak bilgilerini incelemektir.
5.Terkip (Sentez)
Sentez yapılan çalışmalar sonucu ortaya bir ürün koymaktır. Örneğin ders kitabı izlenilen yöntem sonucu ortaya çıkmıştır.
Tarihin Yöntemi ile ilgili yazımız hakkındaki görüşlerinizi veya sorularınızı yorum kısmından bize yazabilirsiniz.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.
