Tarih Öncesi Çağlar

İnsanlık tarihinin uzun bir zamanı kapsaması tarihçilerin bu zaman dilimini “çağ” adı verilen bölümlere ayırmasına neden olmuştur.        Yazının icadından önceki dönemlere “Tarih Öncesi Çağlar” ismi verilirken yazının icadından sonraki döneme “Tarihi Çağlar” denmiştir.

Üç Çağ Sistemi

C. W. Thomsen (Tamsın) 1836 yılında ilk defa “Üç Çağ Sistemi”ni kurmuş böylece taş, tunç ve demir sıralaması günümüze kadar tarih öncesi arkeolojinin kronolojik sıralamasını oluşturmuştur. 1865 yılında J. Lubbock (Labık) “Üç Çağ Sistemi”ni ayrıntılı bir şekilde yeniden ele almıştır. Buna göre Taş Çağı; Eski ve Yeni Taş çağı yani Paleolitik ve Neolotik çağa ayrılmıştır.

TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR

           Taş Çağı (M.Ö 600000-5500)                        Maden Çağı (MÖ 5500-1200)

Eski Taş Çağı (M.Ö 600000-10000)                                        Bakır Çağı

Orta Taş Çağı (M.Ö 10000-8000)                                            Tunç Çağı

Yeni Taş Çağı (M.Ö 8000-5500)                                              Demir Çağı

Taş Çağı (M.Ö 600000-5500)                                                           

          Eski Taş Çağı (Kaba Taş, Paleolitik)(M.Ö 600000-10000)

• İnsanlığın yaşadığı en uzun dönemdir.
• İnsanlar yaşamlarını avcılık ve toplayıcılıkla sürdürmüşlerdir.
• Mağara ve ağaç kovuklarını barınak olarak kullanmışlardır.
• Bitkilerden elde ettikleri boyalar ile mağara duvarlarına av sahnelerini betimlemişlerdir.
• Bu dönem insanların üretici olmadıkları, toplayıcı – tüketici oldukları dönemdir. Küçük guruplar halinde avlarının peşinde göçebe bir yaşam sürdürmüşlerdir.
• Sivri ve keskin taşlarla kendilerini vahşi hayvanlara karşı korumuşlardır.

Dünyada bu döneme ait kalıntılar;

• İspanya Altmaria
• Fransa Lasque
• Ülkemizde bu döneme ait kalıntılar;
• Antalya’da Karain, Beldibi ve Belbaşı Mağaraları
• İstanbul’daki Yarımburgaz Mağarası ( Anadolu’nun en eski yerleşim yeri )

   Orta Taş Çağı (Yontma Taş, Mezolitik) (M.Ö 10000-8000)

• Avcılık ve toplayıcılık devam etmiştir.
• İnsanlar mağaralarda yaşamaya devam etmişlerdir.
• Taşlar yontulup basit araç gereçler yapılmıştır.
• Ateş bu çağda keşfedilmiştir. İnsanların ateşi bulmalarıyla birlikte yiyeceklerini pişirerek tükettiklerini, soğuktan ve vahşi hayvanlardan korunduklarını, karanlıktan kurtulduklarını söyleyebiliriz.

Dünyada bu döneme ait kalıntılar;

• Güney Tacikistan’da Kuldara Bölgesi

Ülkemizde bu döneme ait kalıntılar;

• Antalya’da Beldibi
• Göller Yöresi Baradiz
• Ankara Macunköy
• Samsun Tekkeköy

Yeni Taş Çağı (Cilalı, Neolitik) (M.Ö 8000-5500) 

İnsanlar bu dönemde;

• Havaların ısınmasıyla birlikte insanlar su kenarında yaşamaya başlamışlardır.
• İlk köyleri bu dönemde kurmuşturlar.
• Tarım hayatı ile birlikte üretim faaliyetleri başlamışlardır.
• Taş araç ve gereçlerin yanında yiyeceklerini korumak düşüncesiyle topraktan da araç ve gereçler yapmışlardır.
• At, koyun ve sığır gibi hayvanları evcilleştirmişler,
• Bitki liflerinden giysiler yapmışlardır.
• Tüketici durumdan üretici durumuna geçmişlerdir.
• Tekerleği icat etmişlerdir. ( Böylece ulaşım daha kolay hale gelmiştir.)

Yeni Taş Çağı’na ilk önce ÖN ASYA’da girilmiştir.

Ülkemizde bu döneme ait kalıntılar;

• Diyarbakır Çayönü ( Anadolu ve Güneydoğu Avrupa’da kurulan ilk köy yerleşim yeri)
• Konya Çatalhöyük ( İnsanlık tarihinin ilk şehir yerleşmesi )
• Gaziantep Sakçagözü

Bakır Çağı(Kalkolitik)

• Erime hızının düşük, çıkarılışı kolay olduğu için ilk kullanılan maden bakırdır.
• Bu dönemde tarım, avcılığa karşı daha fazla önem kazanmıştır.
• Şehirlerin etrafı surlarla çevrilmiştir.

Ülkemizde Bakır Çağı’na ait yerleşim yerleri;

• Denizli Beycesultan
• Samsun İkiztepe
• Çanakkale Truva ve Kumtepe’dir.

       Tunç Çağı

• Bakır ile kalayın karışımıyla oluşan tunç bakıra göre daha sert ve dayanıklıdır.
• İlk şehir devletleri bu dönemde oluşturulmuştur. Mezopotamya’da Sümer ve Akad Anadolu’da Hititler bu dönemde ortaya çıkmışlardır.
• İnsanların ihtiyacından fazlasını üretmeleri ve farklı araç gereçlere ihtiyaç duymaları ticaret faaliyetlerinin gelişmesini sağlamıştır.

Ülkemizde bu döneme ait kalıntılar;

• Ankara Ahlatlıbel
• Kayseri Kültepe ( Asurluların ticaret kolonisi, Asurlu tüccarlar yazıyı Anadolu’yla tanıştırmışlardır.)

      Demir Çağı

• Bakır ve tunca göre daha sert olan demir madeninin işlenmesiyle silahlar bu madenden yapılmaya başlanmıştır.
• İlk krallıklar bu dönemde kurulmuşlardır.
• Üretim gelişmiştir.

Tarih Öncesi Dönemin Genel Özellikleri

• Tarih öncesi devirler kullanılan araç ve gereçlere göre isimlendirilmiştir.
• Her toplum bu çağları sırasıyla yaşamamıştır. ( Etkileşim sonucu bir çağ yaşanmadan diğer çağa geçebilmişlerdir.)
• Bütün devirler her toplumda aynı anda yaşanmamıştır. ( Bir uygarlık Tunç Çağında iken diğeri Yazıya geçmiş olabilir)
• İhtiyaçlar icatları beraberinde getirmiştir.

Tarih Öncesi Çağlar ile ilgili yazımız hakkındaki görüşlerinizi veya sorularınızı yorum kısmından bize yazabilirsiniz.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.