TANZİMAT SONRASI OSMANLI TOPLUM YAPISINDA DEĞİŞMELER
Tanzimat Dönemi ve Sonrasında Osmanlı Toplumu
★ Osmanlı padişahı II. Mahmut’la birlikte “tebaa” kavramı ortaya çıkmıştı. Yani II. Mahmut, Müslüman olsun ya da olmasın tüm Osmanlı halkı için “tebaam” (halkım) diyordu.
★ Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimler ayrı tutulmamış ve tek bir halk tanımı yapılmıştır. Ayrıca “hoşgörü” kavramı da göze çarpmaktadır.
★ Ayrıca 1839 yılında ilân edilen Tanzimat Fermanı ile Müslüman – gayrimüslim ayrımı yapılmaksızın vazife ve haklar yönüyle tüm vatandaşlar eşit sayılmıştır.
★ Yine bu fermanla dil, din, ırk ve mezhep farkı gözetilmeksizin herkesin can ve mal güvenliği devlet garantisi altına alınmıştır.
BİLGİ NOTU: Osmanlı Devleti aslında bu uygulama ile tek tip vatandaşlık oluşturmayı hedeflemiştir.
★ Tanzimat Fermanı’nın devamı niteliğinde 1856yılında Islahat Fermanı yayımlanmıştır.
★ Islahat Fermanı’na göre Müslümanların yanında gayrimüslimler de;
✓ Devlet memuru olabileceklerdi.
✓ Banka, okul, hastane açabileceklerdi.
✓ Şirket kurabileceklerdi.
✓ Kilise yapabileceklerdi.
★ Osmanlı, aslında bu uygulamalar ile kaynaşmış bir toplum oluşturmayı hedeflemişti.
Toplumsal Değişim:
★ Osmanlı toplumsal yaşamında değişmeler18. ve 19. yüzyılda kendini göstermeye başlamıştır. Çünkü bu dönemler Osmanlı için yenilgi ve toprak kayıplarının bol olduğu yüzyıllardı.
★ Toprak kaybına paralel olarak Kırım, Kafkasya, Balkanlar, Eflak ve Boğdan gibi yerlerden göçler yaşanmıştır bu göçlerle.
★ Anadolu’ya iki yüzyılda yaklaşık olarak 2 milyon iki yüz bin insan gelmiştir.
★ Osmanlı Devleti, bu göçle gelen insanların yerleşimi için 1860 yılında “Muhacirin Komisyonu” nu kurmuştur.
BİLGİ NOTU: Osmanlı Devleti’nin toprak kaybetmesinden dolayı sınırları daralırken Anadolu’daki Türk – Müslüman nüfus sayısı da artmıştır.
★ İstanbul’da mesire yerleri olarak halk genellikle Çamlıca, Beykoz ve Kâğıthane’yi kullanıyorlardı. Bu yerlerde eğlenceler tertipleniyordu. Ayrıca bazı büyük şehirlerde Ramazan akşamlarında Karagöz, meddah ve orta oyunu oynanıyordu.