OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ (1300 – 1453)
OSMANLI DEVLET TEŞKİLATI
Osmanlı hükümdarları yasama, yürütme, yargı yetkilerini kendilerinde toplamışlardı; ancak yönetimi kolaylaştırmak için bu yetkileri devlet adamlarına dağıtmışlar ve yetki verdikleri görevlilerin, yaptıkları işlerde son söz hakkını yine ellerinde tutmuşlardı.
Osmanlı Devleti’nde ilk teşkilatlanma faaliyetleri Orhan Bey Dönemi’nde başladı. Bu dönemden itibaren toprakların genişlemesi, nüfusun çoğalıp devlet işlerinin yoğunlaşması üzerine askeri, idari, ekonomik ve hukuki düzenlemeler yapılarak devlet teşkilatının kurulup gelişmesi sağlanmaya çalışılmıştır.
Orhan Bey, zamanında başkentte devlet işlerinin görüşülüp karara bağlanması için Divanıhümayun kurulmuştur. (Divan aynı zamanda davalarda en üst merci olmuştur.) Divanı toplantılarına veziriazam, vezirler, kazaskerler, defterdar ve nişancı katılırdı.
Devletin sınırlarının genişlemesiyle beylerbeylik kurularak ülke yönetim bölümlerine ayrıldı. Böylece ülke eyaletlere, eyaletler sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar ise köylere ayrılmıştır. İlk olarak I. Murat zamanında Rumeli Beylerbeyliği daha sonra da Yıldırım Bayezid döneminde Anadolu Beylerbeyliği kuruldu.
Askeri alanda Orhan Bey döneminde “Yaya ve Müsellem” ordusu (ilk düzenli ordu) I. Murat döneminde ise “Kapıkulu Ocakları” kuruldu.
Denizcilik faaliyetleri ilk olarak Karesioğulları Beyliği’nin alınması ve donanmasının Osmanlı Devletinin hizmetine girmesiyle başladı. Bu doğrultuda önce Karamürsel ve Edincik’te sonra da Yıldırım Bayezid döneminde Gelibolu’da birer tersane kuruldu.
İlk kez Osman Bey döneminde bastırılan Osmanlı akçesinin Orhan Bey zamanında kullanımı yaygınlaşmıştır.
Ekonomisinin temeli tarıma dayanan Osmanlı Devleti’nde Orhan Bey döneminde ilk kez uygulanan Tımar Sistemi I. Murat döneminde sistemli bir şekilde uygulanmıştır. Dirlik adı verilen ülke toprakları gelirlerine göre Has, Zeamet ve Tımar olarak bölümlere ayrılmıştır.
Bu dönemde hukuk ve eğitim alanında da yönetim birimlerine (eyalet, sancak, kaza ve köy) davalara bakması için kadılar görevlendirildi. İznik’in alınmasıyla birlikte burada ilk Osmanlı medresesi kuruldu ve başına dönemin en ünlü müderrislerinden olan Kayserili Davut atandı. Daha sonra Bursa ve Edirne’de de medreseler yapıldı.
Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.
