Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki İskan Siyaseti

Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de fethedilen bölgelere Anadolu’dan Türkmenler yerleştirildi. Yaklaşık iki yüz yıl süren bu uygulamaya iskân politikası denmiştir. Yerleştirme işi kendiliğinden gidenler ve sürgün yoluyla gönderilenler olmak üzere iki yolla yapılırdı.  İskâna tabi tutulan ailelerin bütün ihtiyaçları bir süre için devlet tarafından karşılanırdı. Bunlara toprak verilir, vergi muafiyeti getirilir, böylece geçerli bir sebep olmaksızın eski yerlerine dönmelerinin önüne geçilmiş olurdu.

Rumeli’deki iskân siyasetinin amaçları şunlardır;

• Balkanları Türkleştirmek
• Bölgedeki egemenliği kalıcı hale getirmek
• Göçer Türkmenleri yerleşik yaşama geçirmek
• Kavgalı aşiretleri birbirinden ayırmak
• Yerli halkın ayaklanma ihtimalini ortadan kaldırmak
• Fetih hareketlerini kolaylaştırmak
• Fetihler devam ederken geride düşman bırakmamak
• Haçlı saldırılarına karşı ön tedbir almak.

İskân Politikasının Yöntemi

• Göçmenler, iskân yerlerine yakın bölgelerden seçilirdi.
• İklim şartlarının aynı olmasına dikkat edilirdi.
• Göçmen aileler seçilirken özellikle anlaşmazlık içinde olan ailelerden birisi seçilirdi. Bundaki amaç kan davalarını engellemekti.
• Göç eden ailelere toprak verilir ve bir süre vergi alınmazdı.
• Göç edenler yeni yerleşim yerlerini terk edemezlerdi.
• Fethedilen yerlerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar başka yerlere göç ettirilirdi.
• Bir yerden göçmen alınırken o yerin üretim ve düzeninin bozulmamasına dikkat edilirdi.

İskân Politikasının Sonuçları

• Fethedilen bölgelerin savunulması ve elde tutulması kolaylaşmıştır.
• Fetih yapılan orduya gıda, barınma, binek hayvanı gibi lojistik destek sağlanmıştır. Böylece yeni yerlerin fethedilmesine ortam hazırlanmıştır.
• Göçebe Türkmenlerin yerleşik hayata geçmeleri sağlanmıştır. Böylece devletin gelirleri artmıştır.
• Balkanlarda imar faaliyetleri yapılmış ve bu bölgeler Türk-İslam kimliği kazanmıştır.

Uyarı: İlk iskân Orhan Bey döneminde yapılmıştır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.