KIRIM SAVAŞI (1853-1856)

Rusya, Osmanlı Devleti’ni hasta adam olarak nitelendirmekteydi. Osmanlı topraklarının paylaşılması için İngiltere’ye teklif götürmüş; fakat İngiltere Osmanlı Devleti’nden Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi ile elde ettiği ekonomik çıkarları korumak istediği için ve sömürge yollarında güçlü bir devlet istemediğinden bu teklifi kabul etmemişti. Bunun üzerine Rusya tek başına hareket etmeye başlamıştır. Kutsal yerler meselesini bahane ederek İstanbul’a bir elçi gönderdi ve Ortodoks kilisesi adına bazı isteklerde bulundu. Ortodoksların Rus Çarının himayesine verilmesini ve Boğazlarda Rusya lehine bir düzenleme yapılmasını istedi. Egemenlik haklarına aykırı olduğu için Osmanlı Devleti bu istekleri kabul etmedi. Bunun üzerine Rusya, Eflak ve Boğdan’ı işgal etmiştir. Bunun üzerine Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş ilan etmiştir.

Savaş sırasında İngiliz ve Fransız donanmalarının İstanbul önlerine gelmesi sonucu, Rusya Londra Boğazlar Sözleşmesinin ihlal edildiğini ileri sürerek Sinop’ta demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakmıştır. (1853 Sinop Baskını)

Bu olay sonucu İngiltere ve Fransa Osmanlı Devleti’nin yanında yer alarak Rusya’ya savaş ilan ettiler. Daha sonra İtalya’nın birliği için çalışan Piyemonte’de katıldı.

Balkanlarda Rus ilerleyişinden rahatsız olan Avusturya, Ruslar’dan Eflak ve Boğdan’dan çekilmesini istedi. Yeni bir düşman kazanmak istemeyen Rusya, bu isteği kabul etti.

Osmanlı, İngiltere ve Fransız ortak donanmasının Kırım’a asker çıkarması sonucu Rusya barış istedi ve taraflar arasında Paris Antlaşması imzalanmıştır.

Paris Antlaşması (1856)

   Yapılan Paris Antlaşmasına göre;

• Osmanlı Devleti Avrupa devleti sayılacak ve devletler genel hukukundan yararlanacak.
• Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığı Avrupa devletlerinin garantisinde olacak.
• Boğazlar konusunda 1841 yılında imzalanan Londra antlaşması geçerli olacak.
• Her iki devlette savaşta işgal ettikleri yerlerden çekilecek.
• Karadeniz tarafsız hale getirilecek, Karadeniz’de hiçbir devletin donanması bulunmayacak, mevcut tersaneler yıkılacak.
• Avrupa devletleri Islahat Fermanı’nın yayınlanmasını dikkate alacaklar; fakat karışmayacaklardı.

Paris Antlaşmasının Önemi

• Bu antlaşma ile belli bir süre Rus tehlikesi önlenmiştir. Rusya, Orta Asya’da yayılma siyaseti izlemeye başlamıştır.
• Osmanlı Devleti Avrupa devletler hukukundan yararlanmaya başlamıştır.
• Topraklarının Avrupa devletlerinin kefilliği altına alınması olumlu görünse de Osmanlı Devleti’nin kendisini koruyamayacak kadar zayıf olduğunu da gösterir.
• Antlaşmada Islahat Fermanı’ndan bahsedilmesi Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmasına ortam hazırlamıştır.
• Karadeniz’in tarafsızlığı da her ne kadar Rusya’nın Karadeniz’e inmesine engel olmuşsa da Osmanlı Devleti’ni de olumsuz etkilemiştir.
• Boğazların uluslar arası statüsü devam etmiştir.

Önemli Dipnotlar:

• Hemşireliğin kurucusu sayılan Florence Nightingale gönüllü olarak İstanbul’a gelmiştir. Selimiye Kışlasında elindeki fenerle dolaşan bu kadına askerler lambalı kadın unvanını vermişlerdir.
• İzmir-Turgutlu arasında ilk telgraf hattı bu savaş sırasında çekilmiştir.
• İlk kez İngiltere’den dış borç alınmıştır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.