Haçlı Seferleri

Orta Çağ’da Avrupalıların; batıya doğru ilerleyen Türkleri durdurmak,  Bizans’ı Türk tehdidinden kurtarmak, kutsal kabul ettikleri Kudüs’ün Müslümanlardan geri almak ve doğunun zenginliklerine ulaşmak amacıyla düzenledikleri seferlere Haçlı Seferleri denir.

Toplam sekiz sefer düzenleyen Haçlılar bu seferlerden ilk dördünü Anadolu üzerine yapmışlardır.

   Bu seferlerde Hristiyan askerlerin haç (╬) sembolleri kullanmaları dini sebepleri ön plana çıkarmışsa da bu seferlerin siyasi, sosyal ve ekonomik sebepleri de vardır.

Dini Nedenler

• Hristiyanların kutsal yerleri, özellikle Kudüs’ü müslümanlardan geri almak istemesi
• Fransa’da ortaya çıkan Kluni tarikatının kışkırtmaları
• Papa ve din adamlarının nüfuzlarını artırmak istemeleri ve fakir halka vaatlerde bulunmaları
• Katolik Kilisesinin Ortodoks dünyasını egemenliğine almak istemesi

Siyasi Nedenler

• Derebeylerin bu seferlerle güçlerini artırma düşüncesi
• Türk akınları karşısında zor durumda kalan Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi
• Avrupalıların Türkleri Anadolu, Suriye ,Filistin ve Akdeniz’den uzaklaştırmak istemesi

Ekonomik Nedenler

• Derebeylerin yeni topraklar elde etmek istemesi
• Doğu ticaret yollarının Müslümanların elinde bulunması ve Avrupalıların bu yolları ele geçirme isteği
• Avrupa halkının yoksul olması ve doğunun zenginliklerine ulaşma isteği

Sosyal Nedenler

• Şövalyelerin macera arzusu
• Bazı kişilerin bu seferlerde başarı kazanarak makam elde etmek istemesi

I. Haçlı Seferi : ( 1096 – 1099 )  

Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden toplanan ve keşiş Piyer Lermit’in komutasında, askerlikten anlamayan bu grubun tamamına yakını Türkiye Selçuklu ordusu tarafından yok edildi. Arkasından gelen grup kalabalık ve nitelikli olduğundan Türk ordusu vur-kaç taktiği ile Haçlılara önemli kayıplar verdirerek geriye doğru çekildiler.

Haçlılar  Türkiye Selçuklu topraklarından geçerek Kudüs’e  ulaştılar ve burada bir  “Latin Krallığı”  kurdular.  Ayrıca Antakya, Urfa, Sur, Trablusşam ve Yafa şehirlerinde de kontluklar kurdular.

Bilgi Notu: Bu savaş sırasında Türkiye Selçuklu Devleti’nin başkenti İznik’ten Konya’ya taşınmıştır.

II. Haçlı Seferi : ( 1147 – 1149 )   

Musul Atabeyi İmadeddin Zengi,  Urfa’yı Haşlılardan geri aldı. Bunun üzerine düzenlenen sefere  Alman imparatoru III. Konrad  ve Fransa kralı  VII. Lui de katıldı. Haçlılar yenildi ve bu sefer  amacına ulaşamadı.

Bilgi Notu: İlk kez kralların katıldığı seferdir.

III. Haçlı Seferi  : ( 1189 – 1192 )   

Eyyubi hükümdarı Selahattin Eyyubi’ nin 1187’de  “Hattin-(Hıttin) Savaşı”nda haçlıları yenerek Kudüs’ü geri alması üzerine yapılmıştır.

Bu seferde o zamana kadar oluşturulan orduların en büyüğü meydana getirilmiş, sefere Anadolu topraklarından Alman İmparatoru Frederik Barbaros, deniz yolundan Fransa Kralı II. Filip Ogüst ve İngiltere Kralı Arslan Yürekli Rişar katılmıştır.

II. Kılçarslan Alman İmparatoru Frederik’in ordusunun büyük bir kısmını öldürmüştür. Frederik ise Silifke’de nehirden geçerken boğulmuş ve Alman ordusu dağılmıştır. Kudüs’ e ulaşan Haçlılar burayı geri almayı başaramamışlardır.

IV. Haçlı Seferi : ( 1202-1204 )

Eyyubilerin, Yafa başta olmak üzere ve Suriye ve Filistin’deki bazı şehirleri ele geçirmesi üzerine düzenlenmiştir.

Sefere deniz yolundan gitmek düşüncesinde olan Haçlılar, Bizans’ta tahta geçme düşüncesinde olan Alexios’un daveti üzerine İstanbul’a geldiler.  İstanbul’u yağmalayan Haçlılar, yönetime el koydu ve İstanbul’da “Latin Krallığı”  kurdular.

Bunun üzerine Bizans hanedan mensupları İznik  ve  Trabzon’da iki ayrı devlet kurdular. Bunlardan İznik Rum İmparatorluğu 1261 yılında İstanbul’u Latinlerden alarak Bizans’ı yeniden kurmuştur.

Bilgi Notu: IV. Haçlı Seferinden sonra düzenlenen dört Haçlı seferinin hiç biri Anadolu üzerinden yapılmamış ve bu seferlerde de Haçlılar hiçbir başarı elde edememişlerdir.

Haçlı Seferlerinin Sonuçları

Dini Sonuçları

• Avrupa’da kiliseye ve din adamlarına duyulan güven sarsıldı.
• Hrıstiyanlar tarafından kutsal kabul edilen topraklar Müslümanların elinde kaldı.
• Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasındaki ayrılıklar arttı.

Siyasi Sonuçları

• Seferler sırasında binlerce senyör ve şövalyenin ölmesi Avrupa’da feodalitenin (derebeylik) zayıflamasına neden olmuştur.
• Merkezi krallıklar güç kazanmaya başlamıştır.
• Anadolu Selçuklu Devleti’nin bir kısım topraklarını kaybetmesi Türklerin batıya ilerleyişini bir süre durdurmuştur.
• Haçlılarla yapılan mücadeleler daha sonraki dönemde başlayacak Moğol saldırıları karşısında İslam dünyasını güçsüz bıraktı.
• Haçlılara karşı büyük başarılar elde eden Türklerin İslam dünyasındaki saygın ve lider konumu güçlendi.

Ekonomik Sonuçlar

• Doğu- Batı ticareti gelişti, Akdeniz limanları önem kazandı. (Marsilya, Cenova, Venedik)
• Papaların ve kralların seferlere mali destek için İtalyan bankerlere başvurması Avrupa’da bankacılığı geliştirdi.
• Ticaretin gelişmesiyle ticaretle uğraşan “Burjuva” sınıfı önem kazandı ve Avrupa’da hayat standartı yükseldi.
• Seferlerin yolu üzerinde bulunan Anadolu, Suriye, Filistin topraklarında ekonomik kayıplar yaşandı.

Kültürel Sonuçlar

• Avrupalılar pusula, barut, matbaa ve kağıt yapımını İslam dünyasından öğrendiler.
• Avrupalılar İslam kültür ve medeniyetini yakından tanıdılar ve faydalandılar.
• Avrupalılar Türk-İslam mimari tekniklerini (köprü, kemer, kervansaray v.b.) öğrendiler.
• Avrupalılar dokuma, cam ve deri işleme sanatlarında yeni bilgiler edindiler.
• Avrupa kültür hayatı canlandı.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.