Diğer Türk Devletleri

AVARLAR (560-805)              

• İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir.
• Avrupa’yı siyasi ve kültürel yönden etkilemişlerdir.
• Slav toplulukları özellikle de Ruslar, ordu ve devlet teşkilatlanmasında Avarlardan etkilenmişlerdir.

BULGARLAR (583-665)

• Avrupa Hun Devletinin yıkılmasından sonra Hunlarla Karadeniz’in kuzeyindeki karışık boylardan oluşan Ogurların birleşmesi sonucu ortaya çıkan yeni topluluğa “Bulgar” denmiştir.
• İki kola ayrılmışlardır. Tuna Bulgarları Hıristiyanlığı benimseyip milli benliklerini kaybetmiştir. Kama (İtil-Volga) Bulgarları ise İslamiyeti kabul etmişlerdir ve bu durum onların milli kimliklerini korumalarında etkili olmuştur. Yapmış oldukları ticaret sonucu zenginleşmişlerdir.

HAZARLAR (630-1048)

• Osman döneminde Müslümanlar ile Hazarlar arasında ilk savaşlar yapılmıştır.
• Hazar Devletinin yöneticileri Museviliği benimsemişlerdir. Bu dini benimseyen ilk ve tek Türk Devleti’dir.
• Hazarlarda İslamiyet, Gök Tanrı, Hıristiyanlık ve Musevilik gibi dinlerin görülmesi, Hazarlarda dini hoşgörünün ve inanç özgürlüğünün olduğunu gösterir. ( Hazar Barış Çağı )
• Ve 9. Yüzyıllar arasında bulundukları bölgede güçlü orduları sayesinde huzuru ve ulaşım güvenliği sağlamışlardır.

MACARLAR (896- XI. Yy başları)

• Hıristiyanlığı seçerek milli kimliklerini kaybetmişlerdir.
• Almanların doğuya doğru ilerlemesini engellemişlerdir.
• Bugün Macar dilinde birçok Türkçe kelime yer almaktadır. Etimolojik metodlarla incelendiğinde Macarcanın yaklaşık %9’unun Türkçe kökenli olduğu belirlenmişdir. Örnegin;

ana->anya, / ata->atya / ben->en

PEÇENEKLER

• Devlet kuramayan Peçenekler Bizans ordusunda ücretli askerlik yapmışlardır.
• Malazgirt Savaşında Selçuklu ordusu saflarına geçerek savaşın kazanılmasında rol oynamışlardır.
• Rusların güneye inmelerini engellemişlerdir.

KIPÇAKLAR (KUMANLAR)

• Hıristiyanlığı benimseyerek milli kimliklerini kaybetmişlerdir.
• Rus milli destanı olan İgor Destanı’nın konusu Kıpçak – Rus mücadelesidir.
• Kıpçakların Seyhun Irmağı boylarında Oğuzlarla yaptıkları savaşlar, Dede Korkut Hikâyeleri’ne konu olmuştur.
• Dilleri ve dini törenleri ile Romenleri etkilemişlerdir.

OĞUZLAR

• 24 boydan meydana gelen Oğuzlara, Bizanslılar Uz, Araplar Guz, Ruslar ise Torki isimlerini vermiştir.
• Oğuz kelimesi boy anlamına gelen “OK” sözüne, çoğul eki olan “UZ”’un eklenmesi ile meydana gelmiş olup, boylar anlamına gelmektedir. Oğuzların İslamiyet’i kabul edenlerine “Türkmen”, adı verilmiştir.
• Kök Türk ve Uygur Devleti’nin egemenliğinde yaşayan Oğuzlar, Uygur Devleti’nin yıkılmasından sonra Batı’ya göç ederek Seyhun Irmağı’nın çevresine yerleşmişlerdir.
• X ve XI. Yüzyıllarda Aral ve Hazar Denizi’ne kadar olan bölgede yaşayıp, burada Oğuz Yabgu Devleti’ni kurdular.
• Komşuları Kıpçaklar, Karluklar, Hazarlar ve Peçeneklerle savaştılar.
• Bir bölümü Hıristiyanlığı seçerek Slavlaşan Oğuzların bir kısmı (Kınık Boyu) ise güneye inerek Müslümanlığı kabul edip, Büyük Selçuklu Devletini kurdular.
• Anadolu’yu yurt edinen Oğuzlar burada Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devletini kurdular.

KARLUKLAR

• Kök Türk, Çin ve Uygur egemenliği altında yaşamışlardır.
• Basmil ve Uygurlarla II. Kök Türk devletinin yıkılmasında etkili olmuşlardır.
• Talas Irmağının kenarında devlet kurmuşlardır.
• 751 Talas Savaşında Arapların yanında yer alarak, İslamiyeti benimsemişlerdir.
• İslamiyeti benimseyen ilk Türk boyudur.
• On ikinci yüzyılda Moğol hâkimiyetine girmişlerdir.
• Hayvancılık ve tarımla uğraşan Karluklular ticari faaliyetlerde de bulunmuşlardır. Deri ve yünlü eşyalar satıp, altın, gümüş, ipek ve çini almışlardır.
• Tacikistan’da varlıklarını devam ettirmektedirler.

KIRGIZLAR

• Hun, Kök Türk, Uygur devleti egemenliğinde yaşayan Kırgızlar 840 yılında Uygurları yenerek Ötüken’de devlet kurmuşlardır.
• 1207’de Moğol hâkimiyetine giren ilk Türk devleti olmuşlardır.
• Yüzyılda Rus egemenliğine giren Kırgızlar, 1991 yılında yeniden bağımsız olmuşlardır.
• Dünyanın en uzun destanı olarak bilinen Manas Destanı’na sahiptirler.

TÜRGİŞLER

• Batı Kök Türk Devletine bağlı yaşayan Türgişler, bu devletin yıkılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
• Bilinen İlk hükümdarı Baga Tarkan kendi adına para bastırmıştır.
• Orta Asya’yı Emevi saldırılarına karşı koruyarak bu toprakların Türklerin elinde kalmasını sağlamıştır.
• Oğuzların batıya yönelmesinde etkili omuşlardır.
• Yerleşik hayatı benimsemişler, alfabe kullanmışlardır.
• Karluklar tarafından yıkılmışlardır.

Not: Hunlar ve Avarlar Asya’da ve Avrupa’ da devlet kurmuşlardır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.