I. Dünya Savaşı Sonucu Barışı Sürdürme Çalışmaları

BARIŞIN SÜREKLİLİĞİNİ SAĞLAMA ÇABALARI

Milletler Cemiyeti’nin Kuruluşu

• ABD başkanı Wilson’un I. Dünya Savaşı sürerken ortaya attığı uluslar arası barışı sağlamak ve güvenliği korumak amacıyla bir cemiyetin kurulma fikri Paris Barış Konferansında kabul edildi.
• 10 Ocak 1920’de merkezi Cenevre olmak üzere asil üyelerini I. Dünya Savaşı’nda galip gelen devletlerin oluşturduğu Milletler Cemiyeti kuruldu.

Uyarı: ABD, senatonun kabul etmemesi sebebiyle fikir önderliğini yaptığı Cemiyete katılmadı.

• Savaşta tarafsız kalmış ülkeler asil üyeler arasına alındı.
• 1932’de Türkiye yapılan davet üzerine Cemiyet-i Akvam’a üye oldu.
• Kuruluşunda 18 üyesi olan Cemiyet 1920’de 48’e, daha sonra da 63 üyeye ulaştı.

Uyarı: Asıl amacı uluslararası barışı korumak olan cemiyet, büyük devletlerin çıkarlarını koruyarak bu devletlerin organı gibi faaliyet gösterdi ve II. Dünya Savaşı’nın çıkmasını engelleyemedi.

Locarno Antlaşması

Fransa 1925 yılına gelindiğinde Almanya’ya olan güvensizliği gerekçesiyle yeni bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu bildirdi.

• Fransa’nın bu çağrısı üzerine Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Belçika, Polonya ve Çekoslovakya arasında 1 Aralık 1925’te Londra’da Locarno Antlaşması imzalandı.
• Almanya bu antlaşma ile uluslararası iş birliğine yeniden katılmış oldu. Antlaşmadan hemen sonra da Milletler Cemiyetine üye olarak Avrupa’nın büyük devletleri arasındaki yerini aldı.
• Antlaşma Avrupa’daki siyasi gerginliği bir süreliğine azalttıysa da da bu durum kısa sürdü.

Briant-Kellog Paktı

• Fransa, Avrupa’daki durumunu güçlendirmek ve ilişkilerini geliştirmek için aralarında hiçbir zaman savaş etmeyeceklerine dair bir ebedi barış paktı yapılmasını önerdi.

Briand Kellogg Paktının imza töreni

• ABD, I. Dünya Savaşı‘ndan sonra yeniden Monroe politikasına dönmüştü. Fransa’nın önerisi, onu yeniden Avrupa sorunlarına çekecek nitelikteydi. Bu bakımdan öneriye yanaşmadı. Amerika Dışişleri Bakanı Kellogg, Amerika’nın sadece Fransa ile değil, bütün dünya devletleriyle böyle bir paktın yapılmasından ve savaşın kanun dışı ilan edilmesinden yana olduğunu bildirdi.
• Bu öneri ise, Fransa’nın Avrupa’daki müttefiklerine karşı yüklendiği yükümlülüklerle çelişiyordu. Çünkü Fransa, gerektiğinde müttefiklerine yardım yapmayı anlaşmalarla kabul etmişti. Hiç savaş etmeyeceğini kabul ederse, bunları yerine getiremeyecekti. Bu nedenle Fransa, Amerika’nın bu önerisi karşısında durakladı.
• Amerika girişimleri sonrasında öneriyi Almanya ve Japonya kabul edince, halklarının baskısı karşısında -bazı şartlarla- İngiltere (sömürgeleri ile dünyanın bazı bölgelerinde hareket serbestliği) ve Fransa da (meşru savunma hakkı) kabul ettiler.
• Briand-Kellogg Paktı 27 Ağustos 1928’de Paris’te ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Polonya, Çekoslovakya ve Belçika arasında imzalandı. Aynı yıl Sovyetler Birliği ve Türkiye de antlaşmaya dâhil oldu.

Uyarı: Briand-Kellogg Paktı’na göre “savunmaya dayanmayan savaş, kanun dışı sayılmış ve devletlerarası ilişkilerde barışçı yollara başvurulması” esas alınmıştır.

Büyük devletlerin iç ve dış politikalarında meydana gelen gelişmeler sonucu; Kellogg Paktı da baş gösteren uluslararası anlaşmazlıklara çözüm getirememiş, II. Dünya Savaşını engelleyememiştir.

Yasal Uyarı: Yayınlanan yazıların/içeriklerin tüm hakları “tarihyolu.com” aittir. Kaynak gösterilse dahi yazının/içeriğin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan yazının bir bölümü, alıntılanan yazıya/içeriğe aktif link verilerek kullanılabilir.