9. Sınıf Tarih Dersi 2. Dönem 1.Yazılı (2019 Yeni Müfredata Uygun)

SORULAR

  1. Tanım: İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdara Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılan ülkeyi yönetme yetkisine kut denirdi.

Soru: Kut inancının Türk devletleri üzerinde nasıl etkisi olmuştur? Yazınız.

  1. Bilgi: Türklerin ilk yurdu, anayurdu olan Orta Asya etrafı dağlarla çevrili yüksek platolardan oluşmaktaydı.

Soru: Sert karasal iklimin hüküm sürdüğü bu coğrafya Türklerin yaşamını nasıl etkilemiştir? Yazınız.

  1. Bilgi: Türk devletlerinde en küçük siyasi organizasyon türü boylardı. Her boyun kendine ait damga ve sancağı vardı. Boyları boy beyi yönetirdi. Boyların birleşmesi ile budun ve il (devlet) oluşurdu. Türk tarihinde ilk kez Mete Han Türk boylarını tek çatı altında toplama başarısını göstermişti.

Soru: Türk boylarının devletlerin kurulmasında ve yıkılmasında nasıl etkileri olmuştur? Yazınız.

  1. Bilgi: Maveraünehir, Ceyhun Nehri ile Seyhun Nehri arasında kalan ünlü Türk ülkesine verilen isimdir.  Orta Asya göçleri sonucu Anadolu’da bugün Akdeniz’e dökülen Seyhan ve Ceyhan nehirleri isimlerini yukarıda ismi geçen nehirlerden almıştır.

Bilgi: Orta Asya Göçleri sonucu Hazarlar Museviliği, İdil Bulgarları İslamiyeti, Macarlar Hristiyanlığı seçmişlerdir.

Soru: Yukarıdaki bilgilere bakarak Türklerin Orta Asya’dan göçleri ile ilgili neler söylenebilir? Yazınız.

  1. Bilgi: Uygurlar, kendilerinden önceki Türk devletlerinden farklı bir yaşam sürmüşlerdir. Bunun en önemli nedeni Maniheizm dinini seçmeleriydi. Maniheizm dini et yemeyi yasaklıyor ve sakin bir yaşamı öngörmekteydi.

Soru: Uygurlar’ın Mani dinini seçmelerinin sonuçları neler olmuştur? Yazınız.

  1. Bilgi: İlk Türk devletlerinde yazılı olmayan, kaynağını geleneklerden alan, kağan dâhil herkesin uymak zorunda olduğu kurallar bütününe töre denirdi.

Soru: İl gider, töre kalır sözünden ne anlıyorsunuz? Yazınız.

  1. Bilgi: Türk tarihinin ilk yazılı kaynakları Orhun Abideleridir. Vezir Tonyukuk (725) Bilge Kağan (732) ve Kültigin (735) adına Yollug Tigin tarafından dikilmiştir.

Soru: Orhun Abidelerinin içeriği hakkında bilgi veriniz.

  1. Bilgi: Asya Hun Devletinin zayıflamasıyla birlikte bazı Türk boyları I. Yüzyıldan itibaren batıya doğru göç etmişlerdir. Avrupa’ya kadar ilerleyen Türk boyları buradaki kavimleri baskı sonucu batıya sürükledi. Tarihte bu olaya Kavimler Göçü denilmektedir.

Soru: Kavimler Göçü’nün sonuçları neler olmuştur? Yazınız.

  1. Atilla, Mete Han, Bilge Kağan hakkında kısa bilgi veriniz. (Hangi devletin hükümdarıdır, icraatları ne olmuştur vb.)
  2. Türklerin savaş taktikleri hakkında bilgi veriniz.

NOT: Her sorunun doğru ve tam cevabı 10 puandır.

9. Sınıf Tarih Dersi 2. Dönem 1.Yazılı (2018 Yeni Müfredata Uygun),  ile ilgili yazımız hakkındaki görüşlerinizi veya sorularınızı yorum kısmından bize yazabilirsiniz. 

Yasal Uyarı: İzinsiz kullanımı ve yayımlanması yasaktır. Yasağa uymayanlar için hukuki işlem yapılacaktır.

9. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
10. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
11. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
11. Sınıf Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Dersi Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
12. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
12. Sınıf Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Yazılı Sınav Örnekleri

CEVAPLAR

  1. Tanım: İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdara Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılan ülkeyi yönetme yetkisine kut denirdi.

Soru: Kut inancının Türk devletleri üzerinde nasıl etkisi olmuştur? Yazınız.

Cevap: Kut inancına göre ülkeyi yönetme yetkisi Tanrı tarafından verildiğine inanıldığı için hanedan üyesi seçilmiş sayılırdı.  Bu yüzden hakana itaat edilir, sözü kanun sayılırdı. Kutun kanda olduğuna inanılırdı bu yüzden herhangi bir sebeple taht boş kaldığında bu kanı taşıyan her erkeğin kağan olma şansı vardı. Bu durum Türk devletlerinde taht kavgalarına neden olmuş, devletleri zayıflatmış veya yıkılmasına neden olmuştur. 

  1. Bilgi: Türklerin ilk yurdu, anayurdu olan Orta Asya etrafı dağlarla çevrili yüksek platolardan oluşmaktaydı.

Soru: Sert karasal iklimin hüküm sürdüğü bu coğrafya Türklerin yaşamını nasıl etkilemiştir? Yazınız.

Cevap: Türkler bu coğrafi şartlardan dolayı hayvancılıkla uğraşmışlardır. Hayvanlarına ot ve su bulabilmek için konargöçer yaşam tarzını benimsemişlerdir. Bölgenin iklimi Türklerin karakterine de etki etmiştir. Türkler sert, dayanıklı, mücadeleci ve istiklaline düşkün olmuşlardır.

  1. Bilgi: Türk devletlerinde en küçük siyasi organizasyon türü boylardı. Her boyun kendine ait damga ve sancağı vardı. Boyları boy beyi yönetirdi. Boyların birleşmesi ile budun ve il (devlet) oluşurdu. Türk tarihinde ilk kez Mete Han Türk boylarını tek çatı altında toplama başarısını göstermişti.

Soru: Türk boylarının devletlerin kurulmasında ve yıkılmasında nasıl etkileri olmuştur? Yazınız.

Cevap: Türk boyları adeta küçük bir devlettir. Teşkilatlı bir işleyişleri vardır. Bu yüzden devlet kurmada hiç zorlanılmamış ve neredeyse geçmişte Türkler hiç devletsiz kalmamıştır. Bununla birlikte boyların birleşmesiyle kurulan bazı devletlerin yıkılışında Türk boylarının isyanı etkili olmuştur.

  1. Bilgi: Maveraünehir, Ceyhun Nehri ile Seyhun Nehri arasında kalan ünlü Türk ülkesine verilen isimdir.  Orta Asya göçleri sonucu Anadolu’da bugün Akdeniz’e dökülen Seyhan ve Ceyhan nehirleri isimlerini yukarıda ismi geçen nehirlerden almıştır.

Bilgi: Orta Asya Göçleri sonucu Hazarlar Museviliği, İdil Bulgarları İslamiyeti, Macarlar Hristiyanlığı seçmişlerdir.

Soru: Yukarıdaki bilgilere bakarak Türklerin Orta Asya’dan göçleri ile ilgili neler söylenebilir? Yazınız.

Cevap: Türkler gittikleri yerlerin isimlerini Türkçeleştirmişlerdir. Orta Asya’daki yer isimlerini göç ettikleri yerlerde kullanmışlardır. Göçler sonucunda başka toplumların kültür ve inançlarından etkilenmişlerdir.

  1. Bilgi: Uygurlar, kendilerinden önceki Türk devletlerinden farklı bir yaşam sürmüşlerdir. Bunun en önemli nedeni Maniheizm dinini seçmeleriydi. Maniheizm dini et yemeyi yasaklıyor ve sakin bir yaşamı öngörmekteydi.

Soru: Uygurlar’ın Mani dinini seçmelerinin sonuçları neler olmuştur? Yazınız.

Cevap: Bu din Uygurların yaşam biçimleri ve kültürleri üzerinde değişikliklere neden olmuştur. Manihaizm dini et yemeyi yasakladığından Uygurlar savaşçı özelliklerini kaybettiler. Yerleşik hayata geçen Uygurlar daha çok mimari ve kültürel alanda gelişme gösterdiler. Tarımsal faaliyetlerle uğraşmışlar, sulama kanalları yapmışlardır.

  1. Bilgi: İlk Türk devletlerinde yazılı olmayan, kaynağını geleneklerden alan, kağan dâhil herkesin uymak zorunda olduğu kurallar bütününe töre denirdi.

Soru: İl gider, töre kalır sözünden ne anlıyorsunuz? Yazınız.

Cevap: Türk devletleri yüz yıllarca hukukun ve sosyal yapının temelini oluşturan töre adı verilen sözlü kurallarla yönetilmişlerdir. Töre, sosyal düzenin sağlanmasını sağlayan tüm adet, gelenek ve ahlaki kuralların tamamıdır. Töre, kut anlayışını benimseyen Türk toplumunda kağanların belirlediği kurallar ve kurultayların koyduğu kurallar çerçevesinde yavaş yavaş oluşan bir olgudur. “İl (Devlet) gider, töre kalır.” sözü ile devletlerin gelip geçici olduğu, Türk töresinin ise kalıcı olduğuna dikkat çekilmektedir. Zaman içerisinde ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve ikilikler doğrultusunda devletler yıkılsa da Türk töresinin yaşatılması gerektiği öğüdü verilmektedir.

  1. Bilgi: Türk tarihinin ilk yazılı kaynakları Orhun Abideleridir. Vezir Tonyukuk (725) Bilge Kağan (732) ve Kültigin (735) adına Yollug Tigin tarafından dikilmiştir.

Soru: Orhun Abidelerinin içeriği hakkında bilgi veriniz.

Cevap:

  • Kutluklar zamanında dikilmiştir.
  • Hükümdarlara ve halka öğütler içeren bir siyasetname özelliğindedirler.
  • Bir tarafı Türkçe bir tarafı Çince’dir.
  • Yollug Tigin tarafından kaleme alınmıştır.
  • Orhun Kitabelerinde Kağan millete hesap verir ve Çin’e karşı verilen bağımsızlık mücadelesi anlatılır. Devletin ve halkın karşılıklı görevlerini anlatılır.
  • Kitabelerde yer alan bazı ifadeler şunlardır:
  • İfade: “Tanrı buyurduğu için devletim kısmetim var olduğu için kağanlık tahtına oturdum.”
  • Yorum: Türklerin tek Tanrı inancına sahip olduklarını ve hükümdarların tanrı tarafından görevlendirildiklerine inandıklarını gösterir.
  • İfade: “Ölecek milleti diriltip besledim çıplak milleti elbiseli kıldım fakir milleti zengin kıldım az
    milleti çok kıldım.”
  • Yorum: Türk devletlerinde sosyal devlet anlayışının görüldüğünü gösterir.
  • İfade: “Ondan sonra oğulları kağan olmuş.”
  • Yorum: Hükümdarlığın babadan oğla geçtiğini gösterir.
  • Yazıtlarda her türlü imkânsızlık içerisinde dahi bağımsızlığı elde etme ve koruma konusunda öğütler verilmiştir. Bu durum Türklerin “bağımsız” yaşamaya önem verdiklerini göstermektedir.
  • Bu kitabelerin bağımsızlık mücadelelerini anlatması, Göktürklerin kendilerine ait bir alfabe olması ve adlarında Türk kelimesinin geçmesi sebebiyle Göktürklerin milli bir devlet niteliği taşıdığını söyleyebiliriz.
  1. Bilgi: Asya Hun Devletinin zayıflamasıyla birlikte bazı Türk boyları I. Yüzyıldan itibaren batıya doğru göç etmişlerdir. Avrupa’ya kadar ilerleyen Türk boyları buradaki kavimleri baskı sonucu batıya sürükledi. Tarihte bu olaya Kavimler Göçü denilmektedir.

Soru: Kavimler Göçü’nün sonuçları neler olmuştur? Yazınız.

Cevap:

  • Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı olarak ikiye ayrıldı. (395) Batı Roma 476 yılında Germen kavimleri tarafından yıkıldı.
  • Avrupa’nın etnik yapısı değişti, Germenlerin Avrupa’ya karışması yerli milletler ortaya çıkardı.
  • Türkler Avrupa’da Avrupa Hun Devleti’ni kurdu.
  • İngiltere, Fransa gibi Avrupa Devletlerinin temelleri atıldı.
  • Avrupa’da feodalite (derebeylik) rejimi ortaya çıktı.
  • Şövalyecilik ortaya çıktı.
  • Avrupa’da edebi destanlar ve efsaneler meydana çıktı.
  • Avrupa’da Milliyetçilik yayıldı.
  • İlk çağ kapandı, Orta Çağ başladı.
  1. Atilla, Mete Han, Bilge Kağan hakkında kısa bilgi veriniz. (Hangi devletin hükümdarıdır, icraatları ne olmuştur vb.)

Cevap: Mete Han Asya Hun Devleti’nin hükümdarıdır. Bugün birçok ülkede askeri alanda kullanılan onlu sistemi kurmuştur.

Bilge Kağan, Kutluk Devletinin hükümdarıdır. Yerleşik yaşama geçmeye çalışmış, ancak kurultayda bu fikir kabul edilmemiştir.

Atilla, Avrupa Hun Devleti hükümdarıdır. Avrupalılar kendilerini cezalandırmak için Tanrı tarafından gönderildiğine inanmış ve Atilla’ya “Tanrının Kırbacı” demişlerdir.

  1. Türklerin savaş taktikleri hakkında bilgi veriniz.

Cevap: Türk savaş sistemi hareket ve sürat üzerine kurulmuştu. Savaşta bunları sağlayan yegâne unsur at idi. Türkler savaşta kendilerine avantaj sağlayacak yerleri düşmandan önce gelip tutarlardı. En önemli savaş usulleri sahte ricat ve pusuydu. Bu taktiğe göre savaşın başında düşman üzerine saldıran öncü kuvvetler yeniliyor gibi yaparak geri çekilmeye başlar ve düşmanı pusu atılan yere çekmeye çalışırdı. Pusuya düşürülen düşman çember içine alınarak yok edilirdi. Bu taktiğe Turan taktiği, hilal taktiği, kurt kapanı ve çember taktiği gibi isimler verilmiştir.

9. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
10. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
11. Sınıf Tarih Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
11. Sınıf Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi Dersi Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
12. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Yazılı Sınav Örnekleri
12. Sınıf Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi Yazılı Sınav Örnekleri

Yasal Uyarı: İzinsiz kullanımı ve yayımlanması yasaktır. Yasağa uymayanlar için hukuki işlem yapılacaktır.

YAZAR BİLGİSİ
Tarih öğretmeni. Gücü yettikçe tarih yolcularına rehberlik edecek, öğrenmeye devam edecek bir tarih talebesi.
YORUMLAR

Bir Cevap Yazın

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.