10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları

10. Sınıf MEB Yayınları Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz. 10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünitemiz olan “Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler” soru ve cevapları yazımızın devamında. Tarih ders kitaplarının cevapları için bizi takip edin.

Bu yazımızda 10. Sınıf Tarih Dersi sayfa 76 ile sayfa 95 arasındaki sorulan soruların cevaplarını bulabilirsiniz. Görüşlerinizi yorum kısmından yazabilirsiniz.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 76

ÜNİTE KAVRAMLARı

Türkler için “ordu-millet” tabirinin kullanılmasının sebepleri nelerdir?

* İlk Türk devletlerinde vatan savunmasına kadınıyla ve erkeğiyle tüm millet birlikte asker olarak ve gönüllü olarak katıldıkları ordu-millet tabiri kullanılmıştır.

* Konargöçerlerin doğal birer savaşçı olması Orta Asya’da yaşayan Türklerin hayat tarzının bir ürünüydü. Ordu-millet anlayışıyla organize olan bu savaşçılar, savaşma konusunda; nitelikli, hızlı, manevra kabiliyeti yüksek disiplinli birliklere dönüşebilmekteydi.

* İlk Türk devletlerinde, devletin bütün idarecileri, aynı zamanda asker oldukları için ordunun görev ciddiyeti sivil ve idari yapıya yansımıştır. Böylece devletin askerî disiplin içinde çalışması temin edilmiştir.

Osmanlı Devleti asker ihtiyacını hangi yollarla karşılamıştır?

Osmanlı askeri yapısının kurulması ve güçlenmesinde,
I. Tımar sistemi

II. Pencik sistemi

III. Devşirme sistemi

IV. Akıncılar

V. Bağlı devletler ve gönüllüler ile asker ihtiyacını karşılamıştır.

Osmanlı ordusunda maaşlı askerlerin yanında toprağa bağlı Tımarlı Sipahilerin de kullanılmasının sebepleri nelerdir?

* Osmanlılar, devlet gelirlerinin tamamını merkez hazinesine alıp maaş olarak askerlere dağıtmak yerine, daha pratik bir yol olan tımar sisteminin askerî yönünü geliştirmişti. Tımarlı Sipahi, vergi toplayarak hem kendini geçindirmek hem de tımarın büyüklüğüne göre cebelü adı verilen askeri yetiştirmek zorundaydı.

** Tımar sahipleri, savaş zamanında hazırladıkları cebelülerle birlikte sefere katılırdı. Seferlere katılmayan sipahilerin dirlikleri ellerinden alınır, idam da dâhil çeşitli cezalara çarptırılmaları söz konusu olabilirdi. Sancaklara dağıtılan Tımarlı Sipahiler, sancakbeyinin emri altındaydı. Seferler sırasında sipahilerin onda biri, bulundukları bölgenin korunması, asayişin sağlanması ve günlük işlerin görülmesi amacıyla geride bırakılır böylece üretimin devamlılığı sağlanırdı.

*** Böylece devlet tımar sistemi sayesinde her an savaşa hazır büyük bir askerî kuvvet bulundurmuştur.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 77

Bizans sınırında küçük bir beylik olarak kurulan Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinin sebepleri neler olabilir?

* Coğrafî konum

* İskân ve istimalet politikası

* Ahilerin desteği

* Osmanlıların başlangıçta diğer beylikler arasındaki mücadelelere karışmaması ve onlar tarafından rahatsız edilmemesi

* Balkanlarda siyasî birliğin olmaması

* Bizans’ın eski gücünde olmaması, yaşanan taht mücadeleleri

* Gaza ve cihad anlayışı

* Anadolu’daki siyasî bölünmüşlük ve güçlü bir devletin olmaması

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 78

Taşıdığı niteliklere bakıldığında alpların sahip olduğu kişilik özellikleri nelerdir?

1. Cesur olmalı

2. Güçlü olmalı

3. Vatansever olmalı

4. Çok iyi at binen, silahları ustalıkla kullanan savaşçı biri olmalı.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 79

Orhan Bey Dönemi’nde Osmanlı Devleti’nin askerî teşkilatı hangi birliklerden oluşmaktadır?

Orhan Gazi döneminde, fetihlerin devamı için gerekli  ilk düzenli birlikler olan ” yaya ve müsellemler ” Vezir Alâeddin Paşa ve Bursa Kadısı Çandarlı Kara Halil’in teklifleri doğrultusunda Bursa’nın fethinden sonra oluşturuldu.

Türk gençlerinden meydana getirilen bu düzenli birliklerin atsız askerine “yaya” , atlı askerine de “müsellem” adı verildi.

Yaya denilen piyade sınıfında her on kişiye bir onbaşı, her yüz kişiye bir yüzbaşı tayin edilmiştir. Müsellem adı verilen atlı birliklerde ise her otuz kişi bir ocağı meydana getirmiştir.

Savaş zamanında bu gençlere önce birer, daha sonra da ikişer akçe gündelik verilmiştir. Savaşın olmadığı zamanlarda ise ziraat yapmak üzere kendilerine toprak tahsis edilen yaya ve müsellemler, vergilerden muaf tutulmuştur.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 80

Kutadgu Bilig’e göre bir devletin yıkılmasını engellemek için hangi unsurlara dikkat edilmelidir?

* Güçlü bir ordu
* Güçlü ekonomi 
* Güçlü ekonomi ile kalkınmış halk
* Adil kanunlar

Osmanlı Devleti’nin, tımar sistemini uygulamasındaki amaçları nelerdir?

* Her an savaşa hazır büyük bir askerî birlik yetiştirmek ( Askerî )

* Ülkenin en ücra köşelerinde dahi devlet otoritesini kurmak, merkezî otoriteyi güçlü tutmak. ( Siyasî )

* Ülkenin her yerinde güvenlik ve aşayiş sorunları çözebilmek. ( Siyasî )

* Hazinenin yükünü hafifletmek ( Ekonomik )

* Ülke topraklarının boş kalmasını önleyerek üretimin artırılması ve devamlılığını sağlamak ( Ekonomik )

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 81

Tahrir işleminin devlete sağladığı faydalar neler olabilir?

* Üretilen mahsuller kayıt altına alınır.

* Alınan vergiler kayıt altında tutulur, vergi mükellefleri tesbit edilir.

* Pazar ve gümrük mahallerini bu defterler sayesinde görmek ve bu sayede sosyo-ekonomik yapıyı anlamak mümküm olur.

* İmparatorluğun her köşesindeki sipahiyi,  toprağa bağlı köylüyü, yollar üzerindeki derbentleri bekleyen, yol ve köprü tamir eden yahut kervansaraylara hizmet eden nüfusun dağılımını görmek mümkün olur.

* Meslek grupları ve gelir dağılımı tesbit edilir.

* Devlete ait, vakıflar bünyesindeki ve özel kişilere ait varlıkların tesbiti, kısaca tapu-kadastro işlerinin takibi kolaylaşır.

* Ayrıca üç kıtaya yayılmış İmparatorluğun topraklarında bugün kurulan yeni devletlerin tarihini tam olarak yazmak; bölgenin askeri, ekonomik ve sosyal yönünü ortaya koyan bu defterlerle mümkün olur.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 82

Tahrir kaydını incelediğinizde o dönemle ilgili hangi bilgilere ulaşılabilir?

* İnsanların geçim kaynakları tesbit edilir.

* Üretilen ürünlere göre alınacak vergilerin tesbiti ile devletin vergi gelirleri ve üretim – tüketim dengesi tesbit edilir.

* Coğrafya üzerindeki yer adları tesbit edilir.

* O dönemde kullanılan ekonomik terimler öğrenilir.

* O dönemlerde alınan vergi türleri hakkında bilgi edinilir.

Osmanlı Devleti’nde keyfî olarak toprağı ekip biçmeyen köylünün elinden arazinin alınmasının nedenleri nelerdir?

* Üretimde sürekliliği sağlamak,

* Vergi gelirlerinin sürekliliğini sağlamak,

* Sosyo-ekonomik dengenin bozulmaması için göçleri engellemek,

* Askerî yapının bozulmasını önlemek.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 85

Osmanlı Devleti, kapıkulları ile Tımarlı Sipahiler arasında denge kurarak neleri amaçlamıştır?

* İç çatışmanın çıkmasını engellemek,

* Askerî gruplardan herhangi birisinin imtiyazlı ve güçlü bir sınıf hâline gelmesini önlemek istemiştir.

Tımarlı Sipahiler ile yeniçerilerin özellikleri nelerdir? Karşılaştırınız.

* Yeniçeriler yaya askerlerdir – Tımarlı sipahiler atlı askerlerdir.

* Yeniçeriler barış zamanında İstanbul ve çevresinde otururlar – Tımarlı sipahiler ise kendilerine tahsis edilen dirlik topraklarında otururlardı.

* Yeniçeriler İstanbul’da güvenliği sağlarlar – Tımarlı sipahiler kırsal bölgelerde güvenliği sağlarlardı.

* Yeniçeriler devşirme sistemi ile toplananlardan olur – Tımarlı sipahiler Türk ve Müslümanlardan oluşurdu.

* Yeniçeriler hazineden maaş alırlar – Tımarlı sipahiler tımarlardan toplanan vergilerle geçimlerini sağlarlardı.

* Yeniçeriler emekli olana kadar evlenemezler – Tımarlı sipahiler evlenebilirdi.

* Yeniçeriler skerlik dışında hiçbir işle uğraşamazlardı – Tımarlı sipahiler barış zamanında toprağını işlerdi.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 86

“Osmanlı fetih ve hâkimiyet yöntemlerinin gücü, Osmanlıların değişen jeopolitik koşullar karşısında stratejilerini hızlı şekilde yenilemeleri ve yeni şartlara uygun hâle getirmelerinde yatmaktadır.”
                                                                                          Gabor Agoston (Gabor Agoston)

Macar tarihçi bu sözüyle ne anlatmak istemiştir?

Osmanlılar, profesyonel askerliğe geçmiş, aynı zamanda ihtiyaçları dğrultusunda silahlarını ve askerî yapısını da yenilemiştir. Değişen şartlara ve yaşanan gelişmelere göre coğrafî durumunu dikkate alarak izlediği siyasi – ekonomik ve askerî politikalarını yenilemiştir.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 87

Osmanlı Devleti’nde Pencik sistemi ne zaman uygulanmaya başlanmış ve hangi olaydan sonra uygulanmasında zorluklar yaşanmıştır?

* Edirne’nin fethinden sonra Rumeli’deki diğer fetihlerle savaş esirlerinin sayısında büyük bir artış oldu. Bu esirlerden yararlanmak için Kazasker Çandarlı Kara Halil’in çalışmaları ile Pencik sistemi uygulanmaya başlandı.

* Ankara Savaşı’ndan sonra Pencik sistemi devam ettirilemedi.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 88

Devşirilen çocuğun hayatında ne gibi değişiklikler olmuştur?

Devşirilenlerden bazıları saray için ayrılır, kalanlar da Türk köylüsünün yanına verilirdi. Acemi oğlanlar, Türk ailelerin yanında tarım yaparak ve diğer işlerde çalışarak Türk-İslam âdetlerini, ahlakını ve Türkçeyi öğrenirdi. Burada dört veya beş yıl çalışırlar, daha sonra Acemi Ocağına alınırlardı.

Devşirmeler, Acemi Ocağında yedi sekiz yıl kadar eğitim gördükten sonra yeteneklerine göre yeniçeri, cebeci, topçu, top arabacısı ve Kapıkulu süvarisi şeklinde ayrılırdı. Acemiler dört ile sekiz yıl arasında değişen sürelerde aldıkları bu eğitimden sonra “kapıya çıkma’’ denen bir törenle eğitimlerini tamamlardı. Bu törenden sonra Yeniçeri Ocağına kaydolup daimi profesyonel asker olurlardı.

Liyakati ve sadakati üstün olan bu devşirmelerden aynı zamanda merkezî yönetimde de faydalandı. Ayrıca Osmanlı Devleti bunları merkez adına taşrada da görevlendirdi. Bu devşirmelerden bazıları sadrazamlığa kadar yükseliyor, padişahın kızı ya da kız kardeşi ile evlenebiliyorlardı. Bu sayede devleti varlığını amaç edinen askerî ve idari bir sınıf ortaya çıkmıştır.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 89

Osmanlı ordusunda, Kapıkulu piyadeleri ile Kapıkulu süvarilerinin görevleri nelerdir?

** KAPIKULU PİYADELERİ

Acemi Ocağı: Devşirmelerin ilk eğitildiği yer

Yeniçeriler: Padişahı koruyan yaya kuvvetler

Cebeciler: Silahlardan sorumlu askerî sınıf

Topçular: Top döküp kullanan askerî sınıf

Top arabacıları: Topları cepheye taşıyan askerî sınıf

Lağımcılar: Kuşatmalarda kale altlarına tünel açıp o bölgeyi havaya uçuran askerî sınıf

Humbaracılar: Havan topu yapan askerî sınıf

Bostancılar: Sarayın güvenliğini sağlayan askerî sınıf

** KAPIKULU SÜVARİLERİ

Silahdarlar ve sipahiler: Savaş esnasında padişahın otağını koruyan askerler

Sağ ve sol ulufeciler: Savaşta ve barışta saltanat sancaklarını koruyan askerler

Sağ ve sol garipler: Ordunun ağırlıklarını ve hazineyi muhafaza eden askerler

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 91

Osmanlı ordusunun, Avrupa ordularına üstünlük kurmasında Türk askerlerinin hangi özellikleri etkili olmuştur?

* Komutanlarına çok itaat etmeleri

* Savaşırken kendilerini korkusuzca ölüme atmaları, gaza ve cihad anlayışının etkisi

* Çoğunun atlı askerleren oluşması

* Hafif ve tek kişinin pratik kullanabileceği silahlara sahip olmaları

* Her zaman düzenli ve disiplinli olmaları

* Emir-komuta zincirinde teşkilatlanıp, komutanlarına karşı derin saygı duymaları

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 92

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite “Devletleşme Sürecinde Savaşçılar ve Askerler” Ölçme ve Değerlendirme Soruları ve Cevapları

Aşağıdaki terimleri birer cümleyle açıklayınız.

Ahi – Yaya ve Müsellemler – Has – Cebelü – Pençik Sistemi

Ahi:

Ahiler, toplumda anlayışlı ve uzlaştırıcı bir tutumla esnaf teşkilatı oluşturmuştur. Ahilik teşkilatının çatısı altına giren esnaf ve sanatkârlar; mesleki, dinî, ahlaki eğitimden farklı olarak askerî talim ve terbiye de görmüştür. Ahilik, Anadolu’da süratle yayılmış, köylerde ve uç bölgelerde büyük nüfuza sahip olmuştur. Osman Gazi, yoldaşları ve alpları da Ahi teşkilatına mensuptur.

Yaya ve Müsellemler:

Osmanlı Devleti’nin ilk düzenli askerî birliği olan yaya ve müsellem teşkilatı ile fetihler hızlanmıştır. Yaya ve müsellemler, Orhan Bey zamanında hassa ordusu sayılmıştır. XV. yüzyılın ortalarına kadar fiilen silahlı hizmette bulunmuş olan yaya ve müsellemler, Kapıkulu Ocaklarının gelişmesiyle yerlerini onlara bırakmıştır. Daha sonra Osmanlı askerî teşkilatının geri hizmetinde yer alan yaya ve müsellemler; askerî amaçlı köprü ve yol yapımı, kale tamir ve inşası, hendek kazımı gibi işlerde kullanılmıştır.

Has:

Yıllık geliri 100 000 akçeden fazla olan dirliklerdir. Padişah ve üst derecede görev alan devlet adamlarına verilmektedir. Has sahipleri, dirliğinin her 5 000 akçesi için sefere bir cebelü (atlı asker) göndermekle mükelleftir.

Cebelü:

Moğolca; silah, zırh anlamına gelen “cebe” kelimesinden Türkçe “-lü” ekiyle türetilen cebelü; zırhlı, teçhizatlı asker demektir.

Pençik Sistemi:

Osmanlı Devleti, ülke sınırlarının hızla genişlemesi üzerine daimî bir orduya ihtiyaç duydu. Osmanlı ordusundaki yaya ve müsellem birlikleri devamlı silah altında bulunmadığından fetihler için yetersiz kaldı. Edirne’nin fethinden sonra Rumeli’deki diğer fetihlerle savaş esirlerinin sayısında büyük bir artış oldu. Bu esirlerden yararlanmak için Kazasker Çandarlı Kara Halil’in çalışmaları ile Pencik sistemi uygulanmaya başlandı. Pencik usulüne göre savaş esirlerinin beşte biri asker olmak üzere devlet tarafından alınırdı.

Ahilerin, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundaki etkileri nelerdir?

* Osman Bey’in Ahi lideri Şeyh Edebalı’nın kız ile evlenmesi Ahilerin Osmanlı Devleti’ni desteklemesini sağlamıştır.

* Ahiler, Osmanlı Devleti’nin askerî ve ekonomik gücünü artırmış,

* Beyliğin teşkilatlanmasında, 

* Sosyal hayatın düzenlenmesinde,

* Osmanlı beylerine danışmanlık hizmeti verilmesi gibi önemli görevler üstlenmişlerdir.

* Gaza ve cihad ananesini canlı tutmuşlardır.

Osmanlı Devleti’nde yeniçeri olmak için hangi aşamalardan geçilmelidir?

* Osmanlı Devleti, Kapıkulu Ocaklarının asker ihtiyacını karşılamak için I. Murat’tan itibaren pençik sistemini uyguladı. Bu sisteme göre genellikle on ile on yedi yaşları arasındaki savaş esirlerinin beşte biri alınıp Anadolu’ya gönderilerek Türk ailelerinin yanına verilirdi. Böylece bu gençler Türk-İslam terbiyesi alıp Türkçeyi ve Türk kültürünü öğrenirdi. Daha sonra Yeniçeri Ocağı’nın asker ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuş olan Acemi Ocağına gönderilirdi.

* Ankara Savaşı’nın olumsuz etkileriyle fetihlerin duraklaması üzerine pençik sistemi, asker ihtiyacını karşılamada yetersiz kaldı. Bu nedenle Çelebi Mehmet’ten itibaren devşirme sistemine geçildi. II. Murat zamanında devşirme usulünün kanunlaşarak sistemli hâle gelmesi sağlandı. Bu sistem gereğince askerî ve idari hizmetlerde kullanmak amacıyla Osmanlı halkından bazı Hristiyan çocuklar toplanarak devşirilmeye başlandı.

* Kanuna göre çocukların en soyluları, papaz oğulları, iki veya daha fazla çocuğu bulunanın en sağlıklısı tercih edilir, tek erkek çocuğu olan ailelerin oğlu alınmazdı.

Osmanlı Devleti’nde merkezî otoritenin sağlanmasında tımar sisteminin rolü nedir?

* Tımarlı sipahilerin bulundukları bölgelerde jandarma gibi asayişle ilgilenmesi sayesinde ülke genelinde en ücra yerlerde bile güvenlik ve asayiş sorunları yaşanmamış, huzur içerisinde yaşayan halkın devlete bağlılığı artmıştır. Buna bağlı olarak halkı ile bütünleşen Osmanlı Devleti’nin merkezî otoritesi de güçlü olmuştur.

* Osmanlı Devleti’nde toprağın büyük çoğunluğunun sahibi devlet olup, tımar sistemi ile hem toprakların boş kalmaması sağlanarak ekonomi güçlendirilmiş, hem de toprağa bağlı ağa ve hanedanların oluşması engellenerek merkezî otorite güçlü tutulmuştur.

Beylik Dönemi’nde Osmanlı askerî gücü hangi muharip unsurlardan oluşmuştur?

* Osmanlı Beyliği’nin ilk savaşçı sınıfını, Osman Gazi’nin etrafında gaza ve ganimet amaçlı toplanan alplar ve gaziler oluşturmuştur. Karamürsel Alp, Konur Alp, Gündüz Alp, Akçakoca, Samsa Çavuş gibi alplar bu silsilenin en tanınmışlarındandır.

* Osman Bey’in gazileri ile yaptığı başarılı askerî faaliyetler diğer aşiret Türkmenlerinin de onlara katılmalarını sağlamıştır. Osman Gazi, kendi safında savaşan Türkmen aşiretlerine ganimetlerden pay vermiş ve ele geçirilen topraklara yerleşme hakkı tanımıştır. Bu şekilde elde ettikleri topraklar karşılığında aşiretler, Osman Bey’e tabi olmuş ve savaş zamanlarında atlı askerler göndermiştir.

* Bunlardan başka Beylik Dönemi’nde, Ahiyân-ı Rûm (Ahiler), Bâcıyân-ı Rûm, Abdalân-ı Rûm, Gaziyân-ı Rûmadlarıyla anılan zümrelere mensup kuvvetler de seferlere katılmıştır.

Osmanlı toplumunda, askerî ile reaya arasındaki farklılıklar nelerdir?

Köylü, kendisine tahsis edilen toprağı işlemek ve vergisini sipahiye ödemekle yükümlüydü. Köylü, keyfî olarak tarlasını boş bırakamaz, çiftini, çubuğunu terk edip bir başka memlekete gidemezdi. Devletin sosyo-ekonomik, üretim ve askerî yapısını bozacağı için köylünün keyfî hareket etmesine asla müsaade edilmezdi.

Tımarlı Sipahi gibi kişiler vergi vermez ve yaptıkları askerlik hizmetleri karşılığı bir yerin veya köyün vergisini toplama yetkisine sahip olurdu.

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 92-93

1-)Osmanlı Beyliği’nde askerî birliklerden;

I. alplar ve gaziler,
II. yaya ve müsellemler,
III. yeniçeriler

hangileri Osman Gazi’nin etrafında toplanarak ilk savaşçı sınıfı oluşturmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

2-) Aşağıdaki askerî birliklerden hangisinin mesleği tamamen askerlik olup Yeniçeri Ocağının kurulmasından sonra öncü birlik olarak kullanılmıştır?

A) Tımarlı Sipahiler

B) Gaziyân- ı Rûm

C) Yaya ve müsellemler

D) Azebler

E) Yeniçeriler 

3-) Bursa’nın fethinden sonra oluşturulan Türk gençlerinden meydana gelen ve savaş zamanında gündelik alan ilk düzenli askerî birlik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yeniçeriler

B) Alperenler

C) Azebler

D) Tımarlı Sipahiler

E) Yaya ve müsellemler 

4-) Osmanlı Devleti’nde idari sisteme bağlı olarak bugünkü manada hem askerlik hizmeti yapanlar hem de memur statüsünde bulunanlar askerî sınıfı oluştururdu.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi askerî sınıfa mensup değildir?

A) Beylerbeyi

B) Tımarlı Sipahi

C) Kadı

D) Konar-Göçer

E) Müderris

5-) Osman Gazi, kendi safında savaşan Türkmen aşiretlerine ganimetlerden pay vermiş ve ele geçirilen topraklara yerleşme hakkı tanımıştır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesine yol açmıştır?

A) Yaya ve müsellemlerin ortaya çıkmasına

B) Diğer aşiret Türkmenlerinin Osman Bey’e katılmasına

C) Savaşlarda ücretli askerlerden yararlanılmasına

D) Ordunun düzenli hâle getirilmesine

E) Pencik sistemi uygulanmasına 

6-)Aytuğ, tarih dersinde; “İslamiyet Öncesi Dönem’de binicilik ve atıcılıkta usta olan Türk kadınları, savaşlara erkeklerle birlikte katılmıştır. İslamiyet’e geçişin ardından da bu gelenek sürdürülmüş ve Anadolu’da Ahiliğe denk bir kadınlar teşkilatı kurulmuştur.” demiştir.

Aytuğ’un ifadesinde yer alan kadınlar teşkilatını aşağıdaki kavramlardan hangisi karşılamaktadır?

A) Abdalân-ı Rûm

B) Gaziyân- ı Rûm

C) Bacıyân-ı Rûm

D) Ahiyân-ı Rûm

E) Azebler

7-) Osmanlı Devleti’nde düzenli orduya geçilmesinde;

I. kuşatmaların uzun sürmesi,
II. savaşan zümrelerin disiplinden yoksun oluşu,
III. Bizans’ın askerî yapısının örnek alınması

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III 

😎 Osmanlı Devleti daimî ordusunu oluştururken;

I. Pencik,
II. istimâlet,
III. devşirme

sistemlerinin hangilerinden yararlanmıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve III

E) I, II ve III 

9-) Osmanlı Devleti’nde;

• asker ihtiyacını başlangıçta Pencik sistemi ile karşılayan,
• padişahın merkezî otoritesini destekleyen,
• Avrupa’nın ilk daimî ordusu olan

özellikleri verilen askerî birlik aşağıdakilerden hangisidir?

A) Azebler

B) Yaya ve müsellem

C) Yeniçeriler

D) Ahiyân-ı Rûmlar

E) Tımarlı Sipahiler 

10-) Tımarlı Sipahi reayadan kanunnamelerde belirtilen oranlardan fazla vergi talep edemezdi. Ayrıca ürün olarak ödemesi gereken vergiyi nakit olarak alamaz veya ürünü daha uzak pazarlara götürmesini köylüden isteyemezdi.

Bu metne göre;

I. Köylünün hakları hukuk garantisi altına alınmıştır.
II. Tımar topraklarının miras bırakılması yasaklanmıştır.
III. Tımarlı Sipahiler merkezî otoritenin temsilcisi olmuştur.

durumlarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve III

E) I, II ve III

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 94

İlber Ortaylı’nın bu yazıyı kaleme almasındaki amacı ne olabilir?

Ortaylı, Balkan tarihçilerve onları takip eden Hristiyan yazarların Osmanlı savaş gücünün önemli bir unsuru olan “Devşirme Sistemi” hakkında yazdıkları yanlış bilgileri düzeltmek amacıyla bu yazıyı kaleme almıştır.

“Ayaz Paşa” örneği hangi düşünceyi kanıtlama amacıyla verilmiştir?

 Her devşirmenin öyle bazılarının sandığı gibi gidilip zorla alınarak yapılmadığını, hatta bazı fakir köylülerin çocuklarını bu yolla kurtulacağına, yükseleceğine inanarak gönüllü olarak vermek istediklerini vurgulamak için verilmiş bir örnektir. Zira, alınan çocukların kimisi bir yeniçeri neferi olarak , kimisi de Sokullu Mehmet Paşa ve Mahmut Paşa gibi koca bir imparatorluğun kaderini elinde tutan başvezirler olarak Türk tarihinde yer etmişlerdir.

“Devşirme bir hayat tarzıdır.” cümlesiyle ne anlatılmak istenmiştir?

Devşirilen çocukların Türkçe konuşan ve Müslüman bir kişi olmalarına rağmen kimliklerini unutmadıklarını, anasını, babasını, akrabasını hatırladıklarını anlatmak istemiştir.

Bazı ailelerin çocuklarının devşirilmesinde gönüllü olmasının sebepleri neler olabilir?

Fakir köyler çocuklarının bu yolla kurtulacağına, vezir-i azamlığa kadar yükselebileceğine inandıkları için gönüllü olmuşlardır.

“Partal ayakkabı” nedir?

Partal, “çok kullanılmaktan yıpranmış” demek olup, Ayaz Paşa’ya kendi köklerini hatırlatmıştır. Ayaz Paşa, Avlonya yakınında ( Arnavutluk ) Himera’da doğdu. Pençesinde ve mezar kitâbesinde baba adı Mehmed olarak geçer. Enderun’da yetiştikten sonra ağalıkla saraydan çıktı. Yeniçeri ağası olarak Yavuz Sultan Selim’in seferlerine katıldı ve büyük yararlıklar gösterdi. Kubbe veziri olarak Kanûnî’nin yanında 1526’da Mohaç, 1529’da Viyana, 1532’de Alman, 1534-1535’te Irakeyn seferlerine katıldı. İbrâhim Paşa’nın idamı üzerine de 15 Mart 1536’da vezîriâzamlığa getirildi…

Metinden hareketle aşağıdakilerden hangisi hayalperestlik olarak kabul edilen görüşlerden biri değildir?

A) Balkanlardaki gençlerin Osmanlı savaş gücünün içine alındığı

B) Devşirilen gençlerin, aileleri unutturularak Türkleştirildiği

C) Balkanlarda millete liderlik edecek, isyan çıkaracak kimsenin kalmadığı

D) Sağlıklı genç bir nüfusun oluşmasına izin verilmeyerek Balkanların bağımsızlığına engel olunduğu

E) Balkanlardan devşirilen çocukların kimliklerini unutmadığı

10. Sınıf Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları Sayfa 95

Tımar sisteminde ve feodalitede mülkiyet hakkı kimlere aittir?

Tımar topraklarının devlet mülkü olması nedeniyle miras bırakılması, satılması, kiraya verilmesi, vakfedilmesi ve bağışlanması yasaktı. Tımar toprakları, sipahinin ve köylünün elinden keyfî olarak alınamazdı.

Derebeylik sisteminde feodaller mali, hukuki ve idari açıdan bağımsızlığa sahiptirler. Toprağın gelirini kendilerine alırlar. Kendi bölgesinin sadece idarecisi değil aynı zamanda o bölgedeki arazilerden bizzat insanlara kadar her şeyin mutlak sahibidir.

Sahip olduğu haklar bakımından Osmanlı köylüsü ile Avrupa köylüsünü kıyaslayınız.

Osmanlı köylüsünün hak ve özgürlükleri – geçimini sağlaması için kendilerine tahsis edilen araziler, yetiştireceği ürünler ve ödeyecekleri vergilere varıncaya kadar –  kanunlarla güvence altına alınmış, keyfî bir uygulama ile karşılaşılmaz idi.

Avrupa’da yaşayan köylüler ise merkezî otoritenin olmadığı, üzerinde yaşadıkları toprakları ile birlikte sahibi olan derebeylerin malı olarak kabul edildikleri ve hak ve özgürlükleri olmadan yaşayan bireylerdi.

Tımar sistemi ile feodalite arasındaki temel farklılıklar nelerdir?

* Tımar sistemi merkezî otoritenin kontrolü altında yürütülürken, feodalitede herhangi bir merkezi otoriteden bahsedemeyiz.

* Tımar sisteminde tımar toprakları miras bırakılamaz, vakfedilemez ve bağışlanamazdı. Devlet de bu toprakları köylü ve sipahilerin elinden keyfî olarak alamazdı. Feodalitede ise, toprağın ve toprağın üzerindeki herşeyin sahibi derebeylerdi. İstediği gibi alıp- satabilme, miras olarak bırakabilme, bağışlayabilme,… keyfî uygulamalar vardır.

* Tımar sisteminde köylüler her türlü hak ve özgürlüklere sahip iken, feodalitade köylüler köle olarak kullanılmış, hak ve özgürlükleri ellerinden alınmıştır.

* Tımar sistemi devletin kontrolünde uygulandığı için merkezi otoriteyi güçlendirirken, feodalitede uygulamalar tamamen derebeylerin inisiyatifine bırakıldığı için merkezî otoriteyi zayıflatmıştır.

“Tasarruf” nedir?

Bir nesneyi, özellikle parayı dikkatli ve idâreli kullanma, israf etmeme, tutumluluk, iktisat.

Tımar sisteminin Osmanlı Devleti’ne sağladığı faydalar nelerdir?

* Bu uygulama sayesinde üretimde devamlılık sağlanmış,

* Toprakların boş kalması önlenmiş,

* Her an savaşa hazır, talimli ve  ücretsiz asker bulundurulmuştur.

* Tımarlı sipahiler barış zamanında yol ve köprü yapımı, su işleri vb. gibi belediyecilik işlerini yaparlar, bulundukları yerin asayişini sağlarlardı.

* Vergiler düzenli olarak toplanmış, üretim miktarı ve çeşitliliği kontrol altına alınmıştır. 

Avrupa’da merkezî krallıkların ortaya çıkması nasıl gerçekleşmiş olabilir?

* Barutun ateşli silahlarda kullanılması

* Burjuva sınıfının zamanla güçlenmesi

* Düzenli ve sürekli orduların kullanılması

* Haçlı seferleri sonunda derebeylerin çoğunun ülkelerine geri dönememleri , ülkesine dönebilen derebeylerin mallarına da kilise ve devletin el koyması sonucu eski gücünü kaybetmiş olmaları.

* Coğrafi keşifler sonucunda halkın ticaret ile zenginleşmesine karşılık , tarımsal faaliyetler ve toprağa bağlı olarak gelişen köleciliğin gerilemesi.

Ordunun disiplin ve sessizlik içinde hareket etmesinin nedenleri neler olabilir?

Osmanlı ordusunun en önemli özelliklerinden biri sahip olduğu düzen ve disiplindir. Ordunun disiplin ve sessizlik içinde hareket etmesi , emir-komuta zinciri içerisinde askerlerin tam bir düzen ve uyum içerisindeki hareketinin bir yansımasıdır.

Ordunun konaklamasında sulak ve otlak yerlerin tercih edilmesinin nedenleri nelerdir?

Askerlerin beslenme başta olmak üzere temel ihtiyaçlarını karşılamak -özellikle kalabalık gruplar halinde yaşandığında- sağlıklı bir hayat sürdürebilmek için su önemlidir. Zira; suyun yetersizliği, bazı bulaşıcı hastalıkları da beraberinde getirebilir. 

Otlakların tercih edilme sebeplerinden biri askerlerin dinlenebilmesi, bir diğeri ise, özellikle hayvanların yem ihtiyaçlarının karşılanabilmesidir.

Seferde çeşitli çadırlar kurulmasının gerekçeleri nelerdir?

Çadır genel olarak göçebe toplumların, çobanların ve askerlerin kolay taşınabilen ve kurulabilen barınaklarıdır. Osmanlı ordusunda ise; gerek yapıldığı malzeme gerekse de renkleri ile kullanım amaçları ya da kullanan kişinin rütbesinin herkes tarafından bilinmesini sağlayan çadırlar, sosyal yaşamda insanların ihtiyaç duyacağı her konuda ve gören herkes tarafından aynı anlamda bilinecek yapıda düzenlenmiştir. 

Osmanlı ordusunda, savaşan askerlere yardımcı olan destek kıtalarında kimler yer almaktadır?

* Akıncılar

* Azaplar

* Yaya ve müsellemler

* Derbent muhafızları

* Sakalar

* Turnalar

* Meşaleciler

* Sağlık hizmetleri veren cerrahlar ve tabipler

* Yollardan geçişi sağlayan köprücü ve kaldırımcılar, mimarlar, ve

* Mehter Takımı

Ordu, seferlere hangi mevsimde çıkmıştır?

Osmanlı ordusunun seferleri genellikle bahar aylarında başlayıp, sonbaharın ilk aylarında bitecek şekilde planlanırdı. Yaklaşık bu altı aylık sürede ordunun herhangi bir ikmal ve iaşe sıkıntısı yaşamamsına, moral gücünün bozulmamasına dikkat edilirdi .Süre uzadıkça yiyecek-içecek sıkıntılarının yanı sıra askerler arasında başgösterebilecek moral bozuklukları orduda dağılmalara, isyanlara … sebep olabilirdi. Ayrıca, özellikle atların da rahat koşabilmesi için de bu altı aylık süre içerisindeki aylar tercih edilmiştir.

10. Sınıf MEB Yayınları Tarih Dersi 3. Ünite Ders Kitabı Cevapları ile ilgili yazımız hakkındaki soru, görüş ve önerilerinizi yorum kısmından bizimle paylaşabilirsiniz.