10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları

Merhaba değerli öğrencilerimiz, yeni eğitim öğretim yılında “10. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 2. Ünite Ders Kitap Cevaplarını” üniteler halinde paylaşacağız. Sizlerden isteğimiz öğrenmede kalıcılığı sağlamak için soruların cevaplarını önce kendiniz cevaplayın sonra araştırın, araştırmalarınız sonucu bulduklarınızı karşılaştırın ve anlayarak yazıya geçirin. Unutmayın buradan ya da herhangi bir yazıdan olduğu gibi alıp yazmak kalıcı öğrenmeyi sağlamaz.

10.Sınıf Tarih Ders Kitabı 2. Ünite Cevapları tarih öğretmenimiz tarafından özenle hazırlanmıştır.

10.Sınıf MEB Yayınları Tarih Ders Kitabı 2. Ünite Cevaplarını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 48

Osmanlı Beyliği’nin kurulduğu coğrafya, beyliğe ne gibi avantajlar sağlamıştır?

* O yıllarda Anadolu’yu kasıp kavuran Moğol tehlikesinden uzak olmaları, birliklerini tamamlamalarında ve Moğol istilasından kaçan Türkmenlerin sığınmasıyla da hızla nüfusu ve buna bağlı olarak nüfuzu artan bir beylik olmuştur. 

* Anadolu’da kurulan beyliklerin birbirleriyle mücadele halinde olmalarına karşılık, kendisine genişleme alanı olarak batıyı seçen Osmanoğullarına herhangi bir saldırı olmamıştır.

* Bu dönemde Bizans, siyasi ve askerî yönden zayıflamış, taht kavgaları nedeniyle de merkezî otoritesini kaybetmiştir.

* Balkanlar’da güçlü bir devletin olmaması, mevcut olanların ise arasında mezhep kavgalarından dolayı birlik olmaması,

* Merkezden uzak tekfurlar, Bizans’a bağlı gibi görünse de kendi başlarına hareket etmeye başlamış, bu durum kuruluş aşamasındaki Osmanlı Beyliği’nin büyümesini kolaylaştırmıştır.

Gazaya dayalı fetih politikasının, Osmanlı Beyliği’nin Rumeli’deki ilerleyişine etkileri nelerdir?

* Yapılan seferlerde, başta alpler ve gaziler olmak üzere, katılımın yoğun olmasını sağlamıştır.

* Türk’ün Türk’le yaptığı mücadelenin kazananının olmadığını, sadece kaybedeninin olduğunu, onun da Türk dünyası olduğunu bilen Osmanlılar, bu düşünceyle beylikler arası iktidar mücadelelerinin içerisinde yer almamış, tüm dikkatini batı üzerine yoğunlaştırmışlardır.

* Gaza ve cihad düşüncesi, Anadolu beylikleri arasında da Osmanlıların itibarını yükseltmiştir.

Osmanlı Devleti, uygulamış olduğu iskân politikasıyla neleri hedeflemiştir?

* Fethedilen bölgeleri kısa sürede Türkleştirmek ve İslamlaştırmak

* Fetihlerin kalıcı olmasını sağlamak

* Yollar boyunca yeni yerleşim yerleri kurularak asker sevkiyatında yaşanan gıda, barınma, binek hayvanı gibi sorunları kısa sürede çözerek fetih yapan orduya lojistik destek sağlamak

* Anadolu’daki konar-göçerleri yerleşik düzene geçirmek

* Fethedilen topraklardaki halktan ayaklanma ihtimali olanları başka bölgelere yerleştirerek asayiş ve güvenliği sağlamak

* Boş arazileri yerleşime açarak üretimin devamlılığını ve vergi kontrolünü sağlamak

Osmanlı Devleti, Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamak için hangi adımları atmıştır?

* Anadolu Türk siyasi birliğini kurma çalışmaları Orhan Bey döneminde başladı. Bu amaçla ilk olarak Karesioğulları Beyliği 1345 yılında Osmanlı topraklarına katıldı.

* Anadolu Türk beyliklerinin topraklarını sadece savaş yoluyla değil farklı yollarla da ele geçirmiştir. Germiyanoğulları’nın, Karamanoğulları ile mücadelesinde Germiyanoğlu Süleyman Bey, Osmanlıların desteğini almayı amaçlamış ve kızını, I. Murad’ın oğlu Bayezid ile evlendirmiştir. Bu evlilik sonrasında Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı çeyiz olarak Osmanlılara verilmiştir.

* Hamitoğulları da Karamanoğulları’nın baskısı sonucunda Osmanlılara yaklaşma ihtiyacı hissetmiştir. Bu nedenle Hamitoğulları, 1381-1382’de Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç’ı 80 000 altın karşılığı Osmanlılara bırakmıştır.

* Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak için yapılan faaliyetler, Yıldırım Bayezit döneminde daha da hızlandı. Yıldırım Bayezit döneminde Türk birliği savaş yoluyla sağlanmaya çalışıldı. Bu amaçla, Saruhanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Germiyanoğulları, Karamanoğulları, Hamitoğulları, Eretna Beyliği ve Candaroğulları’nın Kastamonu kolu Osmanlı topraklarına katıldı. Böylece Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlanmış oldu.

* Osmanlılarda, beyliklere karşı izlenen politikalardan birisi de ele geçirilen önemli beyliklerin merkezine bir şehzadenin sancakbeyi olarak gönderilmesidir. Böylece bir bey liderliğinde idare edilmeye alışan halkın, kendi beyleri yerine Osmanlı şehzadesi tarafından yönetilerek onurlandırılması ve halkın Osmanlı Devletiʼne ısındırılması amaçlanmıştır.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 50

Tarih şeridindeki siyasi gelişmelerin, Anadolu’nun sosyal hayatına etkileri nelerdir?

* Kitleler hâlinde Türkmen göçleri başlamış ve bölgenin etnik yapısında Türkler çoğunluğu oluşturmuştur.

* Anadolu’ya giren Türkler Batı Anadolu kıyılarına kadar ilerleme fırsatı bulmuş, Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili olmuştur.

* Kültürel etkileşimlerin yaşanmasına neden olmuştur.

* Anadolu’nun siyasi bütünlüğü parçalanmış olsa da Selçuklu iktidarının çözülmesi sonrası doğan boşluk, İkinci Türk beylikleri tarafından doldurulmuştur.

* Önemli şehirlerin yağmalanması kültürel zenginliklerin tahrip olmasına neden olmuştur.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 51

Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla ilgili yeterli kaynak olmamasının nedenleri neler olabilir?

* Bunun en büyük nedeni Kuruluş Dönemi kaynaklarının yetersizliğidir.

* Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunu anlatan ilk kaynakların, kuruluştan yaklaşık bir asır sonra kaleme alınması, dönemin aydınlatılmasını zorlaştırmaktadır.

“Osmanlı Tarih Yazıcılığı”

Osmanlı tarihinin kaynakları, kütüphane ve arşiv kaynakları olmak üzere iki temel kaynak grubundan oluşur. İlk iki yüzyıl yani XIV ve XV. yüzyıllar için her iki kaynak grubu da oldukça yetersizdir. Bu durum bize, Osmanlıların bizzat yaptıkları veya içinde bulundukları tarihî olayları, zamanında kayıt altına almadıklarını hatırlatır. Dolayısıyla Osmanlılarda tarih yazıcılığı devletin siyasi, askerî, coğrafî ve benzeri gelişmeleriyle eş zamanlılık göstermez. Osmanlı Beyliği’nin Kuruluş Dönemi’ne dair günümüze ulaşan ilk eserin 1410’lu yıllarda ve Osmanlı tarihini bir bütün olarak anlatan Türkçe kroniklerin ise 1490’lı yıllarda yazıldığı düşünüldüğünde, Osmanlı tarih yazıcılığının devletin kuruluşundan çok sonra ortaya çıktığı anlaşılacaktır. Kuruluşu II. Murad, gelişmesi II.Mehmet ve yükselişi II. Bayezid dönemleri olarak kabul edilen Osmanlı tarihçiliği, II. Bayezid Dönemi’nden itibaren yeni bir ivme kazanmış gerek nicelik gerek nitelik gerekse tür olarak yükselişini sürdürmüştür (Öztürk-Yıldız, 2013, s.15’ten düzenlenmiştir.)

Metinde Osmanlı tarihi araştırmacıları için hangi sorun vurgulanmıştır?

* Osmanlı tarihinin kaynakları, kütüphane ve arşiv kaynakları olmak üzere iki temel kaynak grubundan oluşması,

* Osmanlı Beyliği’nin Kuruluş Dönemi’ne dair günümüze ulaşan ilk eserin 1410’lu yıllarda ve Osmanlı tarihini bir bütün olarak anlatan Türkçe kroniklerin ise 1490’lı yıllarda yazıldığı düşünüldüğünde, Osmanlı tarih yazıcılığının devletin kuruluşundan çok sonra ortaya çıkması,

* Osmanlılarda tarih yazıcılığı devletin siyasi, askerî, coğrafî ve benzeri gelişmeleriyle eş zamanlılık göstermemesi.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 55

Osmanlı Devleti’nin, Kuruluş Dönemi’nde fetih yönünü batı olarak belirlemesinin sebepleri neler olabilir?

* Bizans’ın siyasi ve askerî yönden zayıflamış, taht kavgaları nedeniyle de merkezî otoritesini kaybetmiş olması,

* Merkezden uzak tekfurların Bizans’a bağlı gibi görünse de kendi başlarına hareket etmeye başlaması,

* Rumeli ve Balkanlarda sık sık mezhep mücadelelerinin yaşanıyor olması,

* Anadolu beyliklerinin birbirleriyle mücadele halinde olması,

* Gaza ve cihad anlayışıyla Bizans ,Rumeli Ve Balkanlarda mücadele edildiği için Osmanlı Beyliği’ ne katılımın yoğun olması.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 56

Batı Anadolu’daki beyler arasında Osman Gazi’nin ön plana çıkmasını sağlayan etkenler nelerdir?

* Şeyh Edebâlî’nin ve Ahilerin desteğinin sağlanması,

* Gaziyân- ı Rûm, Ahiyân-ı Rûm, Abdalân-ı Rûm ve Bâcıyân-ı Rûm gibi grupları uyumla birleştirmesi,

* Alperenlerin desteği ile beyliğin sınırlarının genişletilmesi.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 57

Osmanlı Beyliği’nin kuruluş tarihlerindeki farklılıkların sebebi neler olabilir?

Osmanlı Beyliği’nin ilk kuruluş yıllarına ait yeterli kayıtlı belgelerin olmaması kuruluş tarihlerinin farklı olarak değerlendirmesine sebep olmuştur. Yeterli kayıt olmaması çeşitli tarihçilerin önemli gün, savaş ve olay tarihlerini Osmanlı Beyliği’nin kuruluş tarihi olarak kabulüne sebep olmuştur.

* Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunu anlatan ilk kaynakların, kuruluştan yaklaşık bir asır sonra kaleme alınması, dönemin aydınlatılmasını zorlaştırmakta ve beyliğin kuruluş tarihlerinde farklılıklar görülmesine neden olmaktadır.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 59

Doğu ve Batı dünyası için İznik’in önemli olmasının sebepleri neler olabilir?

* Türkiye Selçukluları’na başkentlik yapan İznik, I. Haçlı Seferi sırasında önce Haçlıların eline sonra da Bizans’ın hâkimiyetine geçmiştir. 1105’te şehirde tekrar kurulan Selçuklu egemenliği 1147’de yine Bizans’a geçmiştir. 1204-1261 yılları arasında İstanbul’da hüküm süren Latin Krallığı zamanında Bizans’a merkezlik de yapan İznik, dinî ve stratejik öneminden dolayı Bizans’ın gözden çıkaramadığı bir şehir olmuştur.

* Bizans’ın I. Konstantinos’un Hristiyanlığı kabul etmesinden sonra İznik, 325 yılında I. Konsil’in burada toplanmasıyla tarihe geçmiştir. Hristiyanlıktaki görüş ayrılıklarına son vermek için 228 piskoposun katılımıyla, Hristiyanlık dininin temel ilkeleri tartışılıp, karara bağlanmıştır.

* Daha sonra Bizans’ta “thema”ların yani askerî valilik bölgelerinin ortaya çıkışıyla da İznik, kurulan Opsikion Theması’nın (Opsikiyon Tema) merkezi olmuştur.

* 1204’te İstanbul’u ele geçiren Haçlılar şehri yağmalamıştır. Ayrıca İstanbul’da Latin İmparatorluğu kurulmuştur. Merkezini İznik’e taşımak zorunda kalan Bizans İmparatorluğu, 1261 yılına kadar varlığını burada sürdürmüştür.

* Benzer şekilde Selçuklular da İznik’e büyük önem atfetmiştir. 1075’ten itibaren Dâr’ül-İslâm’ın bir parçası hâline getirilen şehirden asla vazgeçilmemiştir.

* Arslan Yabgu’nun torunu Süleyman Şah, 1077 yılında Hristiyanlar için oldukça önemli olan İznik’i ele geçirmiş ve başkent yaparak Türkiye Selçuklu Devleti’ni kurmuştur.

* İznik’in geri alınması ideali Türklerde hiç sönmemiş ve 1331’de Osmanlıların fethi de aynı ideale inanmanın bir sonucu olmuştur. 

* Osmanlılar, Bursa’nın fethinden sonra yeniden İznik’e yönelmiştir. Bizans imparatoru ise hem Türkleri Boğazlardan uzaklaştırmak hem de Hristiyan dünyasında önemli kabul edilen İznik’e yardım etmek için büyük bir ordu toplamıştır. 1329’da Palekanon (Maltepe) önlerinde yapılan savaşta, Bizans ordusu mağlup edilmiştir.

* Orhan Gazi, İznik’in stratejik önemini düşünerek beyliğin merkezini bir süre İznik’e taşımış ve Bizans’a yapılacak seferlerde İznik’i üs olarak kullanmaya başlamıştır

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 60

Osmanlıların, Rumeli’de fethettikleri bölgelere Türk ailelerini yerleştirmelerinin amaçları neler olabilir?

* Fetihlerin kalıcı olmasını sağlamak,

* Fethedilen bölgeleri kısa sürede Türkleştirmek ve İslamlaştırmak,

* Konar-göçerlerin yerleşik hayata geçmesini sağlayarak düzeni sağlamak,

* Bir sonraki fethedilecek bölge için ordulara gıda, barınma, binek hayvanı, … gibi lojistik destek sağlamak,

* Gayrimüslim halkın ayaklanma ihtimalini ortadan kaldırmak,

* Ayaklanma ve huzursuzluk çıkaran ailelerin başka bölgelere yerleştirilmesinin sağlayarak güvenlik ve aşayişi sağlamak.

Çimpe Kalesi’nin ele geçirilmesinin Osmanlılar ‘ın Rumeli’deki fetih politikasına etkileri nelerdir?

Hem Saros Körfezi hem de Çanakkale Boğazı’na hâkim olan bu kale Osmanlıların Rumeli’deki ilerleyişi için son derece önemliydi. Çimpe Kalesi, Rumeli’de ilerlemek için bir üs olarak kullanılmıştır.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 63

Osmanlı Devleti, Balkanlarda kalıcı olmak için hangi politikaları uygulamıştır?

* İskân Politikası (Detaylı bilgi için bakınız.)

* İstimâlet Politikası

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 64

Yıldırım Bayezid Dönemi’ne kadar Osmanlı Devleti’nin beyliklere karşı farklı politikalar izlemesinin sebepleri neler olabilir?

* Bizans sınırında küçük bir uç beyliği olarak ortaya çıkan Osmanlılar, ilk dönemlerinde Anadolu’daki diğer beylikler ile iyi geçinme siyaseti benimsemiştir. Osmanlılar gerek izledikleri bu siyasetle gerekse Bizans’a karşı girişilen gaza mücadelesiyle diğer beyliklerden farklı bir yerde olmuştur.

* Germiyanoğulları Beyliği topraklarının bir kısmı kurulan akrabalık bağları sayesinde çeyiz olarak katılırken, Karesioğulları Beyliği ise kendi istekleri ile Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır.

* Anadolu’da siyasi birliği sağlamak isteyen Osmanlılar, diğer beyliklerin iç meselelerinden faydalanmıştır. Osmanlılar, Anadolu beyliklerinde taht mücadelesi ortaya çıktığında kendi siyasetine uygun olan kişiyi desteklemiş ve onun beyliğin başına geçmesini sağlamıştır. Şartlar oluştuğunda da Osmanlılar, bu beyliğin topraklarını kendi topraklarına katmıştır.

Yıldırım Bayezid’in Anadolu beylikleri ile ilgili politikaları nelerdir?

* Anadolu Beylerbeyliği kurularak Batı Anadolu beylikleri doğrudan merkeze bağlanmış ve eski beyler tasfiye edilmiştir.

* Beylik topraklarını birer birer Osmanlı sancağı hâline getirmeye başlayan Yıldırım Bayezid, eski beylere Osmanlı tımar sistemi içerisinde geçinebilecekleri mülk topraklar da vererek tepkileri azaltmayı ve bir denge unsuru oluşturmayı da ihmal etmemiştir.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 65

Hamitoğullarının Osmanlı Devleti’ne topraklarını satma nedenleri nelerdir?

Hamitoğulları Karamanoğulları’nın baskısı sonucunda Osmanlılara yaklaşma ihtiyacı hissetmiştir. Bu nedenle Hamitoğulları, 1381-1382’de Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç ve Karaağaç’ı 80 000 altın karşılığı Osmanlılara bırakmıştır.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 66

Aynı dönemde yaşamış Türk devletlerinin birbirleriyle mücadele etmesinin sebepleri neler olabilir?

Türk dünyasında etkili olan “ Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi ” yani tüm dünyaya hakim olma düşüncesi, hükümdarları karşı karşıya getirmişitir.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 69

Timur’un, Ankara Savaşı’ndan sonra Şehzade Mustafa’yı yanında götürmesinin amacı nedir?

* Osmanlı Devleti’ nin aleyhinde koz olarak kullanmak,

* Osmanlı Devleti’nin siyasî istikrar sağlamasını engellemek,

* Osmanlı Devleti’nin itibarını zedelemek, gücünü halka göstermek,

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 70

İsyanları organize eden liderlerin açık ve gizli amaçları neler olabilir?

Buhranlı dönemlerde halka, içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtarılacaklarını söyleyen isyancılar, eşitlikçi anlayışın hâkim olduğu bir toplumsal düzen kuracaklarını vaat ederek taraftar toplamış ve siyasal iktidarı ele geçirmeyi amaçlamıştır.

Kendi kişisel çıkarlarını korumayı ve devam ettirmeyi amaçlamış, 

İtibar kazanarak siyasî yetkiler elde etmek, bu sayede devleti ele geçirmek istemişlerdir.

II. Murad’a karşı devlet ileri gelenleri arasında oluşan muhalefetin sebepleri neler olabilir?

* Edirne-Segedin Anlaşması ile Macar Kralı ve Sırp Despotu’na bir daha Tuna Nehri’ni geçmeyeceğine dair söz vermesi,

* Karamanoğulları ile de bir antlaşma yaparak Beyşehir, Seydişehir, Oklukhisarı ve Akşehir’i Karamanoğulları’na bırakması.

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 71

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite “Beylikten Davlete” Ölçme Değerlendirme Soruları

Osmanlı Beyliği’nin kuruluşu ile ilgili farklı rivayetlerin olmasının sebepleri nelerdir?

* Bunun en büyük nedeni Kuruluş Dönemi kaynaklarının yetersizliğidir.

* Osmanlı Beyliği’nin kuruluşunu anlatan ilk kaynakların, kuruluştan yaklaşık bir asır sonra kaleme alınması, dönemin aydınlatılmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle gerek hanedanın ortaya çıkışı gerekse beyliğin kuruluşu konularında tarihçiler, başta Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgeleri olmak üzere mevcut bilgilerden hareketle birtakım çıkarımlar ortaya koymuştur.

Osmanlı Beyliği’nin Rumeli’ye geçişini sağlayan olaylar nelerdir?

* 1344 yılından itibaren Osmanlıların Bizans’taki saltanat mücadelesine karışması

* 1345 yılında Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlılar tarafından alınması

* 1353 senesinde Bizans’ın Sırplara karşı Orhan Gazi’den yardım istemesi ve karşılık olarak da Gelibolu’daki Çimpe Kalesi’ni, Osmanlılara vermesi

1402 Ankara Savaşı’na ortam hazırlayan gelişmeler nelerdir?

* Her iki Türk hükümdarının da ” Cihan Hakimiyeti Düşüncesi ” ne sahip olmaları

* 1400 yılında Anadoluʼya giren Timur, Sivasʼı işgal ederek yağmalaması, 

* Yıldırım Bayezid’in Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlarken topraklarını aldığı beylerin Timur’a sığınması

* Suriye Seferi sırasında, Yıldırım Bayezidʼe gönderdiği mektuplarda Timur’un Yıldırım Bayezid’den kendi hâkimiyetini tanımasını, Karakoyunlu Hükümdarı Kara Yusufʼun kendisine teslim edilmesini, şehzadelerden birinin rehine olarak kendisine gönderilmesini ve Anadolu beylerinden alınan toprakların eski sahiplerine geri verilmesini istemesi, isteklerinin Yıldırım Bayezid tarafından reddedilmesi

* Çin seferine hazırlanan Timur’un, arkasında Osmanlı gibi güçlü bir devlet bırakmak istememesi

Osmanlı Beyliği iskân politikasını uygularken hangi hususlara dikkat etmiştir?

Rumeli topraklarını sadece fetih yoluyla yurt edinemeyeceğinin farkında olan Osmanlılar, bölgede iskân politikasını esas almıştır.

İskâna öncülük edenler; gaziler, aşiret reisleri ve mensupları, akıncı beyleri, dervişler ve Tımarlı Sipahiler olmuştur.

Anadolu’nun dinî ve iktisadi hayatında önemli yer tutan Gaziyân- ı Rûm, Ahiyân-ı Rûm, Abdalân-ı Rûm ve Bâcıyân-ı Rûm gibi zümreler, Rumeli’nin fethinden sonra gönüllü olarak bölgenin İslamlaşmasını ve imarını sağlamıştır.

Fethedilen bölgelere yerleştirilen Müslümanlar arasındaki dervişler, sonradan kurulacak olan köylerin ve şehirlerin çekirdeğini oluşturmuştur. Dervişler, kurmuş oldukları zaviye ve tekkeler vasıtasıyla bölgenin gayrimüslimlerini etkilemiştir.

Böylece Osmanlıların bölgeyi fethetmesinden önce halkı psikolojik olarak fethe hazır hâle getirmiştir.

Yerleştikleri bölgelerin imar ve iskânına dervişler öncülük etmiştir. Dervişler, boş topraklar üzerinde kurdukları zaviyelerle Anadolu’dan gelen nüfus kitlelerinin sevk ve iskânını organize etmiştir.

Bir nevi devlet görevlisi olan bu dervişlere; devlet, geçimleri için bazı imtiyazlar vermiştir. Ayrıca devlet, aşiretlere iskânı yaydıkları bölgelere, kendi adlarını verme hakkı tanımıştır.

Rumeli’ye iskân edilen Türkmenler; buralarda han, hamam, köprü, medrese, zaviye, imaret, tekke, cami ve mescit gibi Türk İslam eserleri inşa etmiş ve böylece Balkanları bir Türk yurdu hâline getirmiştir.

Çoktan Seçmeli Sorular

Osmanlı Beyliği’nin kurulup gelişmesinde;

I. gazilerin fetihleri,

II. Anadolu’nun siyasi yapısı,

III. diğer beyliklerin destekleri

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III 

Osmanlıların, Bizans sınırında varlığını koruması ve geliştirmesinde;

I. fetih siyaseti,

II. iskân siyaseti,

III. istimâlet siyaseti

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I, II ve III

Aşağıdaki durumlardan hangisinin Osmanlı Devleti’nin kurulup gelişmesinde etkili olduğu söylenemez?

A) Gaza ruhu ile Bizans üzerine seferler yapılması

B) Anadolu Türk siyasi birliğini sağlaması

C) Türkiye Selçuklu Devleti’nin zayıflaması

D) Art arda yetenekli padişahların yönetime gelmesi

E) Gaziyân- ı Rûm ve Bâcıyân-ı Rûm gibi askerî, sosyal ve iktisadi grupların varlığı 

Aşağıdaki savaşların hangisinde Haçlı İttifakı’na karşı Osmanlı kuvvetlerinin yanında diğer Anadolu beyliklerinin kuvvetleri
de yer almıştır?

A) Koyunhisar

B) Maltepe

C) I. Kosova

D) Sazlıdere

E) Çirmen

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 72

1. Osmanlı Devleti’nin kuruluştan itibaren uyguladığı yönetim politikaları hangi temel ilkelere dayanmaktadır?

Osmanlı Beyliği’nin inşasında, bir buçuk asır sonra da dünya devleti gücüne erişmesinde ve uzun ömürlü oluşunda etkili olan unsurların en önemlilerinin adalet, vicdan, müsamaha ve istimâlet kavramları olduğu rahatlıkla söylenebilir.

2. Osmanlı toplumunda istimâlet, adalet gibi kavramların geçici bir his olmaması hangi sonuçları ortaya çıkarmış olabilir?

Osmanlı toplumunda bu kavramlardan müsamaha, en azından beş buçuk yüzyıl boyunca geçici bir his olarak kalmamış, aksine devlet ve toplum hayatının bir gerçeği olarak kabul edilmiştir. Çeşitli din, dil, milliyet ve kültüre mensup zümrelerden meydana gelen Osmanlı toplumu, hiçbir ayrım yapılmaksızın, eşitlikçi bir anlayışla huzur ve barış içerisinde yönetilmeye çalışılmıştır. Dinler arası çatışmayı ve hoşnutsuzluğu körükleyecek haksız bir uygulama söz konusu olmamıştır.

3. Osmanlı Beyliği’nin dünya gücü hâline gelmesinde etkili olan unsurları nelerdir?

* Osmanlı hükümdarlarının iyi yetişmiş, deneyimli, adil ve hoşgörülü olmaları,

* Anadolu’da güçlü bir devletin olmaması, Türk beyliklerinin birbirleri aleyhinde sınırlarını genişletmek için sürekli mücadele halinde olmaları,

* Bizans İmparatorluğu içerisinde sürekli taht kavgaları yaşanıyor olması,

* Anadolu’daki tekfurların halktan ağır vergiler alması, devlete olan bağlılığın zayıflamış olması,

* Balkanlarda siyasî birliğin olmaması, halkın kilise ve din adamları tarafından baskı altına alınması, sömürülmesi,

* Osmanlıların beyliklerle mücadele içerisine girmemesi,

* Osmanlıların gittikleri yerlerdeki halka adalet, vicdan ve müsamaha ile davranmaları, 

* Osmanlıların Anadolu’da önemli bir güç olan Ahilerin desteğini sağlamış olmaları,

* Osmanlıların merkezî yönetim anlayışını benimsemiş olmaları, 

* Anadolu coğrafyasının jeopolitik konumu,

* Sağlam bir iskân siyaseti izlemiş olmaları, yerleştirme işleminin yanında fethedilen yerlerde yol, su, cami, kervansaray gibi bayındırlık faaliyetleri de yürüterek bu toprakların vatanlaşması sağlanmış olmalarıdır.

Osmanlı Devleti’nin uzun ömürlü olmasında;
I. adalet,
II. iltimas,
III. istimâlet
durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) I ve III

E) II ve III 

Toplumu huzur ve barış içerisinde yönetmek isteyen Osmanlı Devleti, aşağıdakilerden hangisini sürekli bir devlet siyaseti hâline getirmemiştir?

A) Adalet

B) İskân

C) Vicdan

D) Müsamaha

E) İstimâlet

10. Sınıf Tarih Dersi 2. Ünite Cevapları Sayfa 73

 I.Bayezid’in “Yıldırım” lakabıyla anılma sebepleri nelerdir?

* Osmanoğullarının dördüncü hükümdarı olan I. Bayezid gerek Osmanlı kaynaklarında, gerekse Batı kaynaklarında isminden ziyade “Yıldırım” unvanıyla anılır. Bazı Fransız yazarlar bu unvanının yerine “Şimşek” kelimesini kullanırlar. Sultanın daha şehzadeliği döneminden itibaren katıldığı savaşlarda gösterdiği cesaret ve süratli hareketlerinden dolayı kendisine bu lakab verilmiştir.

* Bir başka ifadeye göre ise; Sultan I. Bayezid’in 1386 yılında yaşanan Frenk Yazısı Savaşı’nda, ordunun sol kanadında büyük başarılar kazanması ve savaşın Osmanlı lehine sonuçlandırmasında etkili olması sebebiyle Yıldırım lâkabı aldığıdır.

* Kimi yazarlar ise, I. Bâyezid’in “Yıldırım” ünvanını almasını, tahta geçer geçmez kardeşi Yakub Çelebi’yi katlettirmekteki süratine bağlarken, kimi yazarlar da sultanın 1397’de Karamanoğlu Ali Bey üzerine düzenlediği seferdeki cesur hareketlerine bağlarlar.

I. Bayezid için “Yıldırım” lakabından başka hangi unvan kullanılmıştır?

* Sultan  

* Sultan-ı İklim-i Rum

Yıldırım Bayezid’in faaliyetlerinin Osmanlı Devleti’nin siyasi hayatına etkileri nelerdir?

* Birinci Bayezid, 1390’da Saruhan, Aydın, Menteşe ve Germiyanoğulları, Karamanoğulları ile Niğbolu Savaşı sonrası l. Bayezid, Kadı Burhanettin Devleti’ni de ortadan kaldırarak ilk kez Anadolu Türk Birliği’ni sağlamıştır (1398). Osmanlı Devleti’nin sınırlarını Fırat’a kadar ulaştırmıştır.

* 1402 senesinde yapılan Ankara Savaşı’nı kaybetmesinin ardından ise, Osmanlı hakimiyeti altındaki beyliklerin – Karesioğulları hariç – yeniden bağımsız olması Anadolu Türk siyasî birliğinin bozulmasına neden olmuştur.

* Osmanlı Devleti’nde Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında taht kavgalarıyla geçen ve 11 yıl süren dönemde Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki hakimiyet ve otoritesi sarsılmıştır.

Yıldırım Bayezid’in aynı yıl içerisinde hem Anadolu hem de Rumeli topraklarına seferler düzenlemesinin sebepleri neler olabilir?

I. Bayezid, hem kendinden önceki hükümdarlar gibi fetihlerinin yönünü batı olarak belirleyip, devletin sınırlarını batı yönünde ilerletirken diğer taraftan da beylikleri hâkimiyeti altına alarak Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamak istemiştir.

Yıldırım Bayezid’in fetih politikaları göz önüne alındığında bu politikaların akıllara durgunluk vermesinin nedenleri nelerdir?

Dönemin ulaşım imkânları göz önüne alındığında, bu kadar kısa sürede hem Anadolu hem de Balkanlarda faaliyet göstermiş olmasından dolayı böyle bir tanımlama yapılmıştır. 

Osmanlı Devleti’nin dünya devleti olmasında iskân siyasetinin etkileri neler olabilir?

14. yüzyıl boyunca Batı Anadolu nüfusunun doğudan gelen ve çoğunluğu şehirli, köylü ya da göçebe Türklerden oluşan insan dalgalarıyla beslenmesi Osmanlı gelişmesinde oldukça etkili olmuştur. Sadece kurumsal ve idarî değişikliklerle kalıcı olamayacağını bilen Osmanlılar, yeni fethettikleri, bölgeleri gönüllü ve zorunlu göç yoluyla iskâna tâbi tutmuşlardır. Sistemli bir şekilde yürütülen iskân politikaları ile bir yandan yeni fethedilen bölgelerin şenlendirilmesi amaçlanırken, diğer taraftan da iskân ettirilen bölgelerdeki asayiş ve güven ortamı sağlanmış oldu. Tüm bunlar yapılırken bölge halkının ihtiyaçları gözönünde bulundurulmuş, halkın canına ve malına dokunulmazken dil, din,… kültürlerini rahatça yaşamalarına da imkân sağlanarak,  toplum-devlet ve insan-toprak ilişkileri ile fertler arasındaki ilişkiler  dengelenmeye çalışılmıştır. Hem göç eden insanların hem de bölge halkının hassasiyetlerini dikkate alan Osmanlıların bu politikaları kısa sürede onu “dünya devleti” statüsüne taşımıştır.

Fethedilen bölgelerin şenlendirilmesi için devlet hangi faaliyetleri gerçekleştirmiştir?

* Yerleştirme işleminin yanında fethedilen yerlerde yol, su, cami, kervansaray gibi bayındırlık faaliyetleri de yürütülmüş,

* İskânlar gelişigüzel değil belirli bir plan-program çerçevesinde gerçekleştirilmiş,

* iskân mahallerine bir hükûmet konağı yapılarak hem merkezi otorite hissettirilmiş hem de vatandaşın kolayca arz-ı hâlini bildireceği bir makam bulundurulmuş, 

* Boş arazilere yerleştirilen konar-göçerler ile de üretimi arttırmış, üretimin vergilendirilmesini sağlayarak bölgede ekonomik hareketlilik sağlamış,

* İhtiyaca göre bölgeye iskân faaliyetleri yenilenmiştir.

“Arz-ı hâl” ne demektir?

Halini arzetmek, şikayetini bildirmek, durumunu anlatmaktır.

İskân siyaseti fethedilen bölgelerin vatanlaşmasını hangi yollarla sağlamıştır?

* Osmanlı’nın uygulamış olduğu iskân politikası gereği yerleşik veya konar-göçer grupları kendilerinin veya devletin isteği doğrultusunda belli bir yöreyi Türkleştirmek, İslamlaştırmak, şenlendirmek veya güvenliği sağlamak gibi nedenlerle başka bir bölgeye yerleştirmiştir.

* Yerleştirme işleminin yanında fethedilen yerlerde yol, su, cami, kervansaray gibi bayındırlık faaliyetleri de yürütülmüş ve bu toprakların vatanlaşması sağlanmıştır.

* İskânlar gelişigüzel değil belirli bir plan-program çerçevesinde gerçekleşmiştir. Mesela; iskân mahallerine bir hükûmet konağı yapılarak hem merkezi otorite hissettirilmiş hem de vatandaşın kolayca arz-ı hâlini bildireceği bir makam bulundurulmuştur. Ülkenin her köşesinin şen ve mamur edilmesi iskânın ana hedefleri arasında yer almıştır.

Konar-göçerler niçin iskân ettirilmiş olabilir?

* Fetihlerin kalıcı olmasını sağlamak,

* Bölgenin kısa sürede Türkleşmesi ve İslamlaşmasını sağlamak,

* Konar-göçerleri yerleşik düzene geçirmek,

* Konar-göçerlerin yerleşik hayat yaşayan halka zarar vermesini önlemek,

* Üretimi kayıt altına alabilmek, vergilendirebilmek,… ve böylece devletin bütünlüğü sağlamaktır.

Günümüzde ülkelerarasında yaşanan göç hareketlerine örnek veriniz.

* İsrail’in dini, siyasi ve etnik baskıları sonucu Filistinlileri sahibi oldukları topraklardan göçe zorlamaları,

* Suriye’de yaşanan iç savaş sonucu bölge halkının Türkiye başta olmak üzere, akınlar halinde göç etmeleri,

* Afganistan’da yaşanan siyasi olaylar sonucu yaşanan göçler, … örnek olarak verilebilir.

“10. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık 2. Ünite Ders Kitap Cevapları” hakkındaki görüşlerinizi yorum kısmından bize yazabilirsiniz. İyi çalışmalar.

10. Sınıf Tarih Dersi MEB Yayıncılık Ders Kitap Cevapları diğer üniteler için bağlantıyı tıklayabilirsiniz.